Table of Contents
Trả lời: Hiện tượng phú dưỡng là gì?
Cách nhận biết hiện tượng phú dưỡng
Hiện tượng phú dưỡng là biểu hiện của tình trạng nước ao nuôi, vùng nước ven biển… bị ô nhiễm do hấp thụ quá nhiều chất dinh dưỡng khi hàm lượng lân lớn hơn 20µg/L và hàm lượng nitơ lớn hơn 50µg/L. Phốt pho và nitơ trong nước có nguồn gốc từ phân bón, nước thải dư thừa, chất thải từ các hoạt động nông nghiệp và công nghiệp và nước thải sinh hoạt.
Đặc điểm của hiện tượng này là nước chuyển sang màu xanh do sự phát triển mạnh mẽ của tảo và rêu. Ban đầu, chỉ có những mảng xanh nhỏ trong nước. Nếu không được xử lý, toàn bộ nước sẽ đổi màu. Khi rêu, tảo phát triển với số lượng lớn trong thời gian ngắn sẽ khiến nước bị ô nhiễm, đục do mất cân bằng môi trường.
Quá nhiều hiện tượng phú dưỡng trong nước sẽ dẫn đến nở hoa tập trung cao độ. Trong nước có thể có vài triệu tế bào tảo trong mỗi ml. Cùng với đó, xác động vật nước chết trôi nổi trên mặt nước gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng.
Nguyên nhân của hiện tượng phú dưỡng
Hiện tượng phú dưỡng ngày càng gia tăng do tác động của con người. Trên thực tế, chúng ta có nhiều hành động gây ra hiện tượng phú dưỡng nước.
Nguyên nhân của hiện tượng phú dưỡng
Do sản xuất nông nghiệp
Theo số liệu từ Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, năm 2020 ngành nông nghiệp nước ta sử dụng khoảng 7,6 triệu tấn phân bón hóa học. Phân bón đã trở thành thành phần không thể thiếu để thúc đẩy sự phát triển của cây trồng nên việc lạm dụng ngày càng gia tăng.
Trong khi cây chỉ hấp thụ một lượng nhất định thì liều lượng bón lại vượt quá giới hạn cho phép. Phân bón dư thừa chảy vào ao, hồ, sông hoặc đọng lại trong đất, thấm vào nguồn nước và bay vào không khí.
Nước thải
Các loại chất thải từ nước thải nhà máy, khu công nghiệp, nhà máy, khu dân cư… vẫn chứa thành phần dinh dưỡng. Phần lớn lượng nước thải này sẽ theo đường cống thoát nước, chảy thẳng vào ao hồ hoặc thấm vào nguồn nước.
Mặt khác, sự gia tăng dân số toàn cầu cũng làm tăng lượng chất thải chứa nitơ và phốt pho thải ra môi trường. Từ đó, tình trạng phú dưỡng ngày càng nghiêm trọng.
Nhiên liệu hóa thạch
Các nhiên liệu hóa thạch có trong tự nhiên như than đá, dầu nhiên liệu, khí tự nhiên, hydrocarbon được sử dụng rộng rãi trong sản xuất, vận tải, sản xuất điện, nông nghiệp…, thải khí thải vào không khí. và nguồn nước. Tổng hợp các hoạt động công nghiệp, phương tiện giao thông, nhà máy điện than… là nguồn ô nhiễm nitơ gây hiện tượng phú dưỡng.
Nước mưa
Không khí có chứa nitơ và các hoạt động của con người đã tạo ra một lượng nitơ dư thừa đáng kể. Khi gặp nước mưa, nitơ lắng đọng và chảy vào môi trường đất rồi chảy vào ao, hồ, các vùng nước xung quanh. Lượng nước mưa lớn dẫn đến các hiện tượng như trượt lở đất, xói mòn, mang chất dinh dưỡng trong đất vào nguồn nước gây ra hiện tượng phú dưỡng.
Hiện tượng phú dưỡng có nguyên nhân khách quan
Hiện tượng phú dưỡng có nguyên nhân khách quan
Một nguyên nhân khách quan gây ra hiện tượng phú dưỡng có thể kể đến là khả năng tự lọc của nước ao hồ kém. Trong ao hồ luôn có các vi sinh vật tự nhiên đóng vai trò cân bằng sinh thái và tạo ra chất dinh dưỡng. Khi không tiêu thụ quá nhiều chất dinh dưỡng sẽ bị dư thừa và gây ra hiện tượng phú dưỡng.
Tác động của hiện tượng phú dưỡng
Hiện tượng phú dưỡng gây ra nhiều hậu quả cho môi trường tự nhiên, gây mất cân bằng sinh thái và gây tác hại cho con người. Cụ thể:
Giảm oxy trong nước
Tảo đóng vai trò như một thiết bị cung cấp oxy trong nước thông qua quá trình quang hợp trong điều kiện ánh sáng. Tuy nhiên, khi tảo chiếm một lượng lớn nước ao nuôi, quá trình hô hấp vào ban đêm khiến một lượng lớn oxy bị mất đi, gây ra sự cạnh tranh với các sinh vật khác.
Mất cân bằng sinh thái
Hiện tượng phú dưỡng cũng là nguyên nhân làm suy giảm các hệ sinh thái thủy sinh và ven biển. Đây là một trong những tác động nghiêm trọng nhưng rất khó khắc phục. Ban đầu, khi lượng chất dinh dưỡng trong nước cao, các sinh vật cùng nhau phát triển.
Tuy nhiên, sau một thời gian dài, tảo chiếm không gian, ngăn cản các vi sinh vật khác tiếp cận oxy và ánh sáng mặt trời. Tảo chết trong nước sẽ chìm xuống các lớp sâu hơn, tiêu diệt các vi sinh vật khác.
Gây ra mùi hôi
Nước phú dưỡng thường có dòng chảy thấp, lưu lại lâu hơn và thường có mùi khó chịu. Đây là mùi phát sinh từ nước kết hợp với mùi của sinh vật chết. Nước ở các ao hồ không còn trong mà đã chuyển sang màu xanh, đen hoặc xám đặc trưng, tảo dày đặc trong nước khiến môi trường mất thẩm mỹ.
Nước ô nhiễm là môi trường tốt cho vi sinh vật gây bệnh phát triển, gây ô nhiễm nguồn nước và môi trường sống xung quanh. Trong trường hợp sử dụng nước ngầm, nguồn nước ảnh hưởng tới sức khỏe con người.
Giảm chất lượng nước
Hiện tượng phú dưỡng khiến thành phần hóa học của nước thay đổi nghiêm trọng, môi trường nước thiếu oxy, hình thành các vi sinh vật thiếu oxy. Quá trình phân hủy hữu cơ mạnh mẽ tạo ra các chất không độc hại làm giảm chất lượng nước.
Cách cải thiện hiệu quả hiện tượng phú dưỡng
Như vậy, hiện tượng phú dưỡng gây ra nhiều tác động tiêu cực đến môi trường nước ao nuôi, sinh cảnh và nước ngầm. Làm thế nào chúng ta có thể áp dụng các biện pháp để hạn chế hiện tượng phú dưỡng? Hiện tượng phú dưỡng tăng chủ yếu do nguồn dinh dưỡng trong nước tăng lên. Vì vậy, áp dụng một số phương pháp cải tạo dưới đây sẽ mang lại hiệu quả.
Sử dụng trạm xử lý nước thải
Hiện tượng phú dưỡng là một vấn đề phức tạp nên việc quản lý và hạn chế cần có sự chung tay của nhiều người. Chúng ta nên chung tay bảo vệ môi trường và bảo vệ nước ao hồ trong xanh, sạch đẹp. Phương pháp xây dựng và sử dụng trạm xử lý nước thải mang lại nhiều lợi ích cho cộng đồng. Kiểm soát và thu gom nguồn nước thải về trạm xử lý, từ đó tạo không gian sạch sẽ góp phần bảo vệ sức khỏe cho mọi người xung quanh.
Sử dụng cây thủy sinh
Để loại bỏ hiện tượng phú dưỡng, chúng ta có thể sử dụng thực vật thủy sinh. Cây thủy sinh còn có tác dụng tốt trong việc loại bỏ vi tảo và kim loại trong nước. Công nghệ này có chi phí thấp, thân thiện với môi trường, mang lại hiệu suất cao và có thể áp dụng trên quy mô lớn.
Sản xuất sạch hơn
Để giảm thiểu chất thải ra môi trường, chúng ta nên nghiên cứu và áp dụng các phương pháp sản xuất sạch hơn. Khuyến khích ngành nông nghiệp sử dụng phân bón hữu cơ, hạn chế phân bón hóa học ít tác động tiêu cực đến môi trường.
Ngoài ra, chúng ta nên trồng cây ven ao, hồ, kênh rạch để giảm hiện tượng xói mòn, rửa trôi, chảy tràn các chất dinh dưỡng vào trong nước.
Xử lý bùn đáy
Để giảm tác động tiêu cực của hiện tượng phú dưỡng, cần xử lý bùn đáy, hạn chế tối đa khí độc, mùi hôi và tăng cường oxy trong nước để tạo điều kiện cho sinh vật phát triển.
Trên đây là những chia sẻ từ Đông Á về hiện tượng phú dưỡng là gì, nguyên nhân, tác động và giải pháp hữu hiệu. Nếu có thắc mắc xin vui lòng liên hệ với chúng tôi, các chuyên gia tư vấn của chúng tôi luôn sẵn sàng hỗ trợ.
Giáo sưNguyễn Lân Dũnglà nhà khoa học hàng đầu Việt Nam trong lĩnh vực vi sinh vật học (wiki), với hơn nửa thế kỷ cống hiến cho giáo dục và nghiên cứu. Ông là con trai Nhà giáo Nhân dân Nguyễn Lân, thuộc gia đình nổi tiếng hiếu học. Giáo sư giữ nhiều vai trò quan trọng như Chủ tịch Hội các ngành Sinh học Việt Nam, Đại biểu Quốc hội và đã được phong tặng danh hiệu Nhà giáo Nhân dân năm 2010.
Open this in UX Builder to add and edit content