Tình trạng thiếu nước sạch ở Việt Nam và thế giới [Cập nhật 2024]

Thực trạng thiếu nước sạch trên thế giới

Bạn có biết không, theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), hơn 2 tỷ người trên thế giới không có nước sạch đáp ứng nhu cầu cơ bản. Tưởng tượng xem, cứ 4 người thì có 1 người không được tiếp cận với nguồn nước sạch an toàn. Những khu vực dễ bị thiếu nước nhất bao gồm: Trung Đông, Bắc Phi, Nam Á và một số vùng ở châu Phi cận Sahara.

Thiếu nước khiến cuộc sống trở nên khó khăn, việc vệ sinh cơ thể không được thực hiện dẫn đến nhiều bệnh tật, giảm tuổi thọ cho người dân nơi đây. Tại khu vực Châu Phi, người dân có khi cả tháng mới tắm gội một lần tạo điều kiện cho các bệnh về da bùng phát và lây lan nhanh chóng.

Tình trạng thiếu nước sạch ở Việt Nam

Mặc dù Việt Nam được biết đến là quốc gia có nguồn tài nguyên nước dồi dào, nhưng vấn đề thiếu nước sạch vẫn đang là một thách thức lớn. Bạn có biết rằng không phải người dân ở mọi nơi trên đất nước ta đều được tiếp cận với nước sạch một cách dễ dàng. Cụ thể như sau:

Khu vực nông thôn: Tỷ lệ người dân được sử dụng nước sạch còn thấp, đặc biệt ở vùng sâu, vùng xa.

Đồng bằng sông Cửu Long: Đối mặt với tình trạng xâm nhập mặn, ảnh hưởng nghiêm trọng đến nguồn nước ngọt.

Miền Trung: Thường xuyên phải đối mặt với hạn hán vào mùa khô.

Khu vực đô thị: Mặc dù tỷ lệ tiếp cận nước sạch cao hơn, nhưng vẫn còn tình trạng thiếu nước cục bộ, đặc biệt vào mùa khô.

Tình trạng thiếu nước sạch tại Việt Nam và trên thế giới đang rất đáng báo động

Nguyên nhân thiếu nước là gì?

Tại sao Việt Nam được mệnh danh là rừng vàng biển bạc mà lại có tình trạng thiếu nước sạch như hiện nay? Dưới đây là các nguyên nhân phổ biến nhất.

1. Tăng dân số

Dân số thế giới đang có xu hướng tăng nhanh. Bạn có biết mỗi năm dân số toàn cầu tăng khoảng 80 triệu người không? Điều này đồng nghĩa với việc nhu cầu sử dụng nước cũng tăng theo. Đôi khi, tốc độ tăng dân số còn nhanh hơn khả năng cung cấp nước sạch của chúng ta.

2. Biến đổi khí hậu

Biến đổi khí hậu không chỉ làm Trái Đất nóng lên đâu. Nó còn:

Gây ra hạn hán kéo dài ở một số nơi

Làm tăng lũ lụt ở những nơi khác

Thay đổi chu kỳ mưa, ảnh hưởng đến nguồn nước ngọt

3. Ô nhiễm nguồn nước

Ô nhiễm nguồn nước đang trở thành một vấn nạn toàn cầu. Nguyên nhân chủ yếu là do:

Hoạt động công nghiệp thải ra chất độc hại

Nước thải sinh hoạt, nước thải công nghiệp không được xử lý đúng cách

Thuốc trừ sâu và phân bón hóa học trong nông nghiệp

Ước tính mỗi ngày có khoảng 2 triệu tấn chất thải được xả ra môi trường nước. Nếu không được xử lý triệt để nguồn nước dễ bị ô nhiễm, đặc biệt là những khu vực phát triển công nghiệp.

4. Khai thác nước ngầm quá mức

Nước ngầm giống như một “ngân hàng nước” dưới lòng đất vậy. Nhưng chúng ta đang rút quá nhiều tiền từ “ngân hàng” này mà không kịp “gửi” lại. Hậu quả là:

Nước ngầm bị cạn kiệt và khai thác sử dụng bừa bãi

Đất bị sụt lún, sạt lở nghiêm trọng

Nước mặn xâm nhập vào các tầng chứa nước ngọt

5. Quản lý nguồn nước yếu kém

Quản lý nước kém hiệu quả cũng góp phần gây ra tình trạng thiếu nước. Nguyên nhân bao gồm:

Thiếu đầu tư vào cơ sở hạ tầng

Hệ thống phân phối nước bị rò rỉ, lãng phí

Chính sách giá nước không hợp lý

Gia tăng dân số là một trong những nguyên nhân khiến nước bị khan hiếm

Hậu quả của tình trạng thiếu nước sạch

Thiếu nước sạch gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng ảnh hưởng đến sức khoẻ và nền kinh tế. Cụ thể như sau:

1. Ảnh hưởng đến sức khỏe

Thiếu nước sạch và vệ sinh kém là mảnh đất màu mỡ cho các bệnh truyền nhiễm phát triển. Ví dụ:

Tiêu chảy: Mỗi năm có khoảng 1,5 triệu trẻ em tử vong vì bệnh này

Thương hàn: Ảnh hưởng đến 20 triệu người mỗi năm

Tả: Có thể gây tử vong trong vòng vài giờ nếu không được điều trị kịp thời

Bạn có thể tưởng tượng chỉ vì thiếu nước sạch mà bao nhiêu sinh mạng bị đe dọa không? Tại Châu Phi hàng năm xuất hiện hàng trăm dịch bệnh khác nhau.

2. Ảnh hưởng đến sinh kế

Nước là yếu tố sống còn đối với nông nghiệp. Khi thiếu nước:

Năng suất cây trồng giảm sút

Vật nuôi có nguy cơ chết khát

Thu nhập của người nông dân bị ảnh hưởng

Điển hình nhất vào mùa khô, khi lượng nước không đủ cung cấp để trồng lúa nước thì người nông dân phải ưu tiên trồng ngô, khoai, sắn thay thế.

3. Gây ra xung đột

Nước có thể trở thành nguyên nhân gây xung đột, đặc biệt ở những khu vực khan hiếm nước. Ví dụ:

Tranh chấp nguồn nước giữa các quốc gia có chung sông suối

Xung đột giữa các cộng đồng về quyền sử dụng nước

Bạo lực nổ ra khi nguồn nước bị ô nhiễm hoặc cạn kiệt

Đã có những cuộc xung đột xảy ra vì tình trạng thiếu nước sạch

Giải pháp cho tình trạng thiếu nước sạch

Để ngăn ngừa tình trạng thiếu nước ngọt mỗi cá nhân, tập thể và nhà nước cần có các biện pháp và hành động thực tế. Chúng ta có thể làm những công việc sau đây:

1. Tiết kiệm nước sinh hoạt

Mỗi chúng ta đều có thể góp phần tiết kiệm nước. Một số cách đơn giản:

Khóa vòi nước khi đánh răng

Tắm trong thời gian ngắn hơn

Sửa chữa và thay thế vòi nước bị rò rỉ

2. Sử dụng nước ngọt hiệu quả

Nông nghiệp tiêu thụ tới 70% lượng nước ngọt toàn cầu. Vì vậy, việc sử dụng nước hiệu quả trong lĩnh vực này rất quan trọng. Một số giải pháp:

Sử dụng công nghệ tưới cây nhỏ giọt

Chọn giống cây trồng chịu hạn

Tái sử dụng nước thải đã qua xử lý cho mục đích tưới tiêu

Bạn có biết rằng công nghệ tưới nhỏ giọt có thể tiết kiệm tới 60% lượng nước so với phương pháp tưới truyền thống. Đây là cách sử dụng nước hiệu quả được bà con áp dụng phổ biến hiện nay.

3. Ngăn chặn ô nhiễm nguồn nước

Bảo vệ nguồn nước khỏi ô nhiễm là một nhiệm vụ quan trọng. Chúng ta có thể:

Xử lý nước thải triệt để trước khi xả ra môi trường

Hạn chế sử dụng thuốc trừ sâu, kháng sinh và chất độc hại

Tuyên truyền, nâng cao ý thức bảo vệ môi trường cho cộng đồng

4. Phát triển các nguồn nước mới

Khoa học kỹ thuật đang giúp chúng ta tìm ra những nguồn nước mới. Ví dụ:

5. Tái sử dụng nước thải

Nước thải sau quá trình xử lý có thể tái sử dụng cho các mục đích sau:

Tưới cây trong công viên

Làm mát trong các nhà máy

Dùng trong các công trình xây dựng

Trong tương lai, các phương pháp xử lý nước có thể giúp nước thải trong sạch và sử dụng để uống hàng ngày. Đây cũng là biện pháp giảm thiểu tình trạng thiếu nước sạch hiệu quả.

Sử dụng tiết kiệm nước sẽ là giải pháp dễ thực hiện nhất

Tuyên truyền và nâng cao nhận thức của cộng đồng

Giáo dục và truyền thông đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao nhận thức về vấn đề nước sạch. Chúng ta có thể:

Tổ chức các chương trình, chiến dịch tiết kiệm nước sạch

Đưa kiến thức về bảo vệ nguồn nước vào chương trình học

Sử dụng mạng xã hội để lan tỏa thông điệp tiết kiệm nước

Vấn đề nước là vấn đề toàn cầu, vì vậy cần có sự hợp tác giữa các quốc gia. Điều này bao gồm:

Chia sẻ kiến thức và công nghệ.

Hỗ trợ tài chính, công nghệ cho các nước đang phát triển.

Xây dựng các thỏa thuận quốc tế về quản lý nguồn nước xuyên biên giới.

Bạn có biết Liên Hiệp Quốc đã đặt ra mục tiêu “Nước sạch và vệ sinh” như một trong 17 mục tiêu phát triển bền vững không? Điều này cho thấy tầm quan trọng của vấn đề nước sạch trên phạm vi toàn cầu.

Các tổ chức quốc tế như Liên Hiệp Quốc (UN) và Ngân hàng Thế giới (World Bank) đang đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ các quốc gia thiếu nước. Họ không chỉ cung cấp tài chính mà còn chia sẻ chuyên môn kỹ thuật và kinh nghiệm quản lý.

Ví dụ, chương trình “Nước cho Cuộc sống” của UN-Water đã giúp hàng triệu người tiếp cận với nguồn nước sạch và vệ sinh. Bạn có thể tưởng tượng được niềm vui của một đứa trẻ lần đầu tiên được uống nước sạch không?

Các câu hỏi thường gặp về tình trạng thiếu nước sạch

1. Nước sạch là gì?

Nước sạch là nước đáp ứng các tiêu chuẩn về chất lượng, an toàn cho sức khỏe con người khi sử dụng cho mục đích ăn uống và sinh hoạt hàng ngày. Nó phải:

Không có mùi, vị lạ

Không chứa vi khuẩn gây bệnh

Chỉ tiêu các chất trong phạm vi cho phép

Bạn có biết cách kiểm tra nước có sạch hay không không?

2. Những khu vực nào trên thế giới đang thiếu nước sạch?

Tình trạng thiếu nước sạch ảnh hưởng đến nhiều khu vực trên thế giới, nhưng một số nơi bị ảnh hưởng nặng nề hơn:

Trung Đông: Đặc biệt là Yemen, Syria

Bắc Phi: Bao gồm Ai Cập, Libya

Nam Á: Ấn Độ, Pakistan

Châu Phi cận Sahara: Ethiopia, Kenya

3. Giải pháp nào cho tình trạng thiếu nước sạch?

Để giảm thiểu tình trạng nước sạch cần thực hiện các giải pháp sau:

Tiết kiệm nước trong các hoạt động hàng ngày (tắm, rửa, giặt quần áo, nấu ăn..)

Sử dụng công nghệ tưới tiêu hiệu quả trong nông nghiệp

Xử lý và tái sử dụng nước thải

Phát triển các nguồn nước mới như lọc nước biển

Nâng cao nhận thức và tuyên truyền cộng động về các phương pháp bảo vệ nguồn nước.

4. Chúng ta có thể làm gì để tiết kiệm nước?

Mỗi người đều có thể góp phần tiết kiệm nước bằng những hành động đơn giản:

Sau khi sử dụng cần tắt hết các vòi nước trong nhà

Sửa chữa ngay các vòi nước, ống nước bị rò rỉ

Tái sử dụng nước (ví dụ: nước rửa rau có thể dùng để tưới cây)

Lắp đặt và trang bị các thiết bị tiết kiệm nước

Hạn chế rửa xe hoặc tưới cây vào những giờ nắng nóng

Bạn đã áp dụng biện pháp tiết kiệm nước nào trong cuộc sống hàng ngày chưa?

5. Tình trạng thiếu nước sạch sẽ ảnh hưởng như thế nào?

Nếu không có biện pháp khắc phục, tình trạng thiếu nước sạch có thể gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng trong tương lai:

Gia tăng xung đột và di cư vì nước

Suy giảm an ninh lương thực toàn cầu

Ảnh hưởng lớn đến sự phát triển kinh tế của các quốc gia

Tác động tiêu cực đến hệ sinh thái và đa dạng sinh học

Tuy nhiên, thách thức này cũng tạo ra cơ hội cho sự đổi mới và phát triển bền vững. Chúng ta có thể thấy:

Sự phát triển của công nghệ xử lý và tái sử dụng nước.

Tăng cường hợp tác quốc tế, học hỏi kinh nghiệm về bảo vệ nguồn nước sạch.

Chuyển đổi sang mô hình kinh tế tuần hoàn, tiết kiệm tài nguyên.

Xử lý và tái sử dụng nước bằng hóa chất nào?

Hiện nay, tại Việt Nam và các nước trên thế giới đang sử dụng nước sạch (nước được khử trùng bằng hóa chất) để đưa vào hệ thống nước sinh hoạt hàng ngày. Nguồn nước này được lấy từ sông và xử lý nhiều lần bằng hóa chất xử lý nước chuyên dụng sau đó cấp đến từng hộ dân trên toàn quốc. Đây là phương pháp hữu hiệu để tái sử dụng nguồn nước và phòng ngừa tình trạng thiếu nước sạch một cách hiệu quả.

Hoá chất xử lý nước Đông Á

Một số loại hóa chất xử lý nước được sử dụng bao gồm: Chlorine, PAC, NaOH, Clo… Chúng đem đến công dụng tuyệt vời trong việc làm sạch nước, diệt khuẩn, diệt virus, keo tụ tạp chất và loại bỏ kim loại nặng một cách hiệu quả. Sản phẩm được LVT Education sản xuất số lượng lớn, chuyên cung ứng cho các công ty, nhà máy xử lý nước thải, nước cấp trên toàn quốc. Quý khách có nhu cầu tìm hiểu hãy liên hệ tổng đài 0822 525 525, chuyên viên tư vấn sẽ hỗ trợ giải đáp và báo giá chi tiết cho bạn.

Tình trạng thiếu nước sạch là một thách thức toàn cầu, ảnh hưởng đến hàng tỷ người trên thế giới. Nó không chỉ đe dọa sức khỏe và sinh kế của con người mà còn gây ra những tác động sâu rộng đến môi trường và sự phát triển bền vững của xã hội.

Tuy nhiên, chúng ta không phải bất lực trước vấn đề này. Có nhiều giải pháp khả thi, từ những hành động đơn giản hàng ngày như tiết kiệm nước, đến những nỗ lực lớn hơn như phát triển công nghệ mới và tăng cường hợp tác quốc tế. Mỗi người trong chúng ta đều có thể đóng góp vào việc bảo vệ và sử dụng hiệu quả nguồn nước. Hãy bắt đầu từ những việc nhỏ nhặt trong thói quen hàng ngày. Đồng thời, hãy nâng cao nhận thức và lan tỏa thông điệp về tầm quan trọng của nước sạch đến cộng đồng xung quanh.

Hy vọng với những thông tin mà chúng tôi chia sẻ vừa rồi sẽ giúp bạn đọc nắm được tình trạng thiếu nước sạch hiện nay. Từ đó có những biện pháp tiết kiệm nước, sử dụng đúng cách để hạn chế thiếu nước, góp phần bảo vệ nguồn nước của quốc gia và thế giới.

Nguyễn Lân Dũng

Giáo sưNguyễn Lân Dũnglà nhà khoa học hàng đầu Việt Nam trong lĩnh vực vi sinh vật học (wiki), với hơn nửa thế kỷ cống hiến cho giáo dục và nghiên cứu. Ông là con trai Nhà giáo Nhân dân Nguyễn Lân, thuộc gia đình nổi tiếng hiếu học. Giáo sư giữ nhiều vai trò quan trọng như Chủ tịch Hội các ngành Sinh học Việt Nam, Đại biểu Quốc hội và đã được phong tặng danh hiệu Nhà giáo Nhân dân năm 2010.