Table of Contents
Nguyên nhân gây bệnh MBV ở tôm là gì?
Nguyên nhân gây bệnh MBV (viết tắt của từ tiếng Anh Monodon Baculovirus) là loại virus Baculovirus monodon loại A. Loại virus này có cấu trúc hạt nhân (axit nucleoic) được tạo thành từ DNA ds, có vỏ bọc và có hình que. Chủng virus MBV trên tôm sú từ Ấn Độ và Thái Bình Dương có kích thước lõi 42 ± 3 x 246 ± 15 nm và vỏ ngoài 75 ± 4 x 324 ± 33 nm. Các chủng từ Australia (P.plebejus, P. monodon, P. merguiensis) có kích thước nhân 45-52 x 260-300 nm, kích thước vỏ 60 x 420 nm.
Nguyên nhân tôm còi cọc, chậm lớn
Loại virus này sống ký sinh ở tế bào biểu mô ruột giữa trước và tế bào biểu mô ống gan tụy (Hepatopancreas). Chúng sinh sản bên trong nhân tế bào của động vật theo các giai đoạn sau:
– Giai đoạn O (tiềm ẩn): Sau khi tế bào bị nhiễm virus MBV, tế bào chất bị thay đổi.
– Giai đoạn 1: Nhân tế bào sẽ sưng lên nhẹ và các nhiễm sắc thể sẽ tan ra và di chuyển đến gần màng nhân hơn. Tế bào chất sẽ dần mất đi chức năng và hình thành nên những giọt mỡ. Lúc này virus sẽ bắt đầu phát huy tác dụng.
– Giai đoạn 2: Nhân phồng lên nhanh hơn và số lượng virus cũng tăng nhanh, xuất hiện ở thể tắc.
– Giai đoạn 3: Ở tế bào bệnh, đường kính nhân tăng gấp 2 lần so với bình thường, thể tích tăng gấp 6 lần. Bên trong nhân sẽ có từ một đến nhiều vật thể ẩn và vật thể ẩn này chứa đầy virus. Virus sẽ tiêu diệt tế bào vật chủ, sau đó tiếp tục di chuyển sang tế bào khác hoặc theo các chất bài tiết ra môi trường, hình thành nên virus tự do tồn tại trong cả bùn và nước.
Triệu chứng bệnh MBV trên tôm
Bệnh MBV được phát hiện lần đầu tiên vào năm 1980 trên tôm sú được đưa từ Đài Loan về nuôi ở Mexico. Bệnh này cũng chỉ lây lan theo chiều ngang chứ không lây lan theo chiều dọc. Khi tôm mới nhiễm virus, các triệu chứng ở tôm chưa rõ ràng. Chỉ khi tôm bị nhiễm bệnh nặng thì các dấu hiệu này mới xuất hiện ở bên ngoài. Cụ thể như sau:
– Bệnh xuất hiện ở giai đoạn ZOEA 2, tôm ấu trùng và Postlarvar bị nhiễm bệnh sẽ chán ăn và chậm phát triển. Khi nhìn vào ruột giữa sẽ thấy có một đường trắng chạy dọc thân.
– Tôm có màu xanh đậm, xanh nhạt hoặc xanh đậm. Tôm ăn kém, hoạt động yếu, tăng trưởng chậm.
– Các phần phụ và vỏ kitin có dấu hiệu hoại tử, bám nhiều sinh vật như động vật nguyên sinh ký sinh, tảo và vi khuẩn dạng sợi.
– Gan, tụy teo lại, có màu trắng vàng, teo lại, có mùi tanh, thối rất nhanh.
– Tôm chết sau 3 – 7 ngày nhiễm bệnh với tỷ lệ chết lên tới 70 – 100%.
Cách chẩn đoán bệnh MBV trên tôm
Cách chẩn đoán bệnh MBV
Bệnh tôm chậm tăng trưởng (MBV) là một trong những bệnh nguy hiểm đối với tôm, do virus gây ra và có thể gây chết tôm nghiêm trọng trong ao nuôi. Để chẩn đoán bệnh MBV ở tôm, bạn có thể sử dụng các phương pháp sau:
– Chẩn đoán virus MBV bằng cách quan sát mẫu tươi của các cơ quan như ruột giữa, gan tụy, phân tôm dưới kính hiển vi quang học. Nếu tôm bị nhiễm bệnh, kết quả sẽ cho thấy thể virus tiềm ẩn đơn lẻ hình cầu hoặc hình cụm.
- Khi nhuộm Melachite Green với nồng độ 0,5%, trong 5 phút đầu, virus MBV tiềm ẩn trong tế bào gan tụy thường có dạng hình cầu và nhuộm màu xanh lam. Những giọt dầu hoặc các phần khác của tế bào không bị ố hoặc ố rất ít.
- Khi nhuộm Hemataxitin và Eosin, thể ẩn sẽ có màu đỏ sẫm đồng nhất, nhân tế bào có màu xanh tím, tế bào chất có màu hồng đến đỏ.
– Ngoài phương pháp trên, chúng ta còn có thể chẩn đoán HPV bằng phương pháp nhuộm Giemsa hoặc xét nghiệm Hematoxinlin và Eosin gan tụy.
Giải pháp an toàn, hiệu quả phòng bệnh MBV trên tôm
Hiện nay, chưa có phương pháp điều trị đặc hiệu cho bệnh MBV. Chính vì lý do này mà việc phòng, chống dịch bệnh xuất hiện ngay từ đầu có vai trò quan trọng trong việc giảm thiểu thiệt hại cho người nuôi tôm. Để phòng ngừa MBV, mọi người có thể làm như sau:
Chọn tôm giống chất lượng từ trại giống uy tín
Chọn giống tôm sạch bệnh, sạch virus
Để chọn được tôm giống chất lượng từ cơ sở giống uy tín, tôm khỏe, sạch virus, người nuôi có thể làm theo các bước sau:
– Tìm hiểu và lựa chọn trang trại giống uy tín: Tìm trang trại giống tôm uy tín, được công nhận trong ngành nuôi trồng thủy sản. Các website của cơ quan quản lý thủy sản hoặc hội đồng nuôi trồng thủy sản có thể cung cấp thông tin về các trang trại nuôi tôm giống uy tín.
– Kiểm tra chất lượng tôm giống: Liên hệ trực tiếp với các trang trại để biết thông tin chi tiết về giống tôm, bao gồm các thông số sức khỏe tôm, chứng nhận không nhiễm virus và các tiêu chuẩn giống khác.
– Thực hiện kiểm tra sức khỏe khi nhận tôm giống: Khi nhận tôm giống, người nuôi nên kiểm tra sức khỏe, chất lượng tôm giống trước khi đưa vào ao nuôi.
- Bạn nên chọn tôm giống có kích thước đồng đều. Đối với tôm sú người ta nên chọn những con có chiều dài trên 12 mm, còn đối với tôm chân trắng thì chiều dài của tôm trên 10 mm.
- Tôm giống tốt là tôm di chuyển linh hoạt, khỏe mạnh, màu sắc tươi sáng, vỏ mỏng, đầu và thân cân đối, đuôi xòe.
- Người ta cũng có thể kiểm tra sức khỏe của tôm bằng cách gõ nhẹ vào thành thùng đựng tôm. Nếu thấy tôm phản ứng nhanh thì đó sẽ là nguồn tôm giống khỏe mạnh. Ngược lại, nếu thấy tôm lờ đờ, không phản ứng thì đó là nguồn tôm giống yếu.
– Để biết chính xác tôm giống có bị nhiễm bệnh hay không, người nuôi nên thực hiện xét nghiệm PCR. Tuy phương pháp này cũng tốn kém một khoản chi phí nhưng bù lại người nuôi có thể yên tâm hơn về chất lượng tôm giống, tránh thất thoát mùa nuôi nếu chẳng may chọn phải tôm bị nhiễm bệnh.
Chuẩn bị ao nuôi tôm cẩn thận đảm bảo sạch bệnh
Đối với ao nuôi tôm, người nuôi cần chuẩn bị ao nuôi cẩn thận, vét bùn đáy ao, diệt tạp chất để đảm bảo ao nuôi sạch bệnh, không có thành phần mang virus có cơ hội xâm nhập. ao.
– Để tiêu diệt các kẻ thù gây hại như cua, ốc, côn trùng, cá tạp… cũng như tiêu diệt các mầm bệnh có thể xuất hiện trong ao nuôi, người dân cần xả nước, nạo vét bùn ao và làm sạch ao. Khử trùng đáy ao triệt để.
– Đối với ao nuôi cũ, thời gian phơi đáy ao nên kéo dài từ 1 – 2 tháng để gián đoạn hoàn toàn vụ nuôi, tiêu diệt hết mầm bệnh, thực hiện khoáng hóa và phục hồi môi trường đáy ao. Ngoài ra, người dân cũng cần sửa chữa, vệ sinh bờ ao, hệ thống cấp thoát nước, hàng rào lưới, bạt che để hạn chế rò rỉ, tránh các vật chủ trung gian gây bệnh từ bên ngoài có cơ hội xâm nhập. tiến vào ao.
Chuẩn bị ao nuôi tôm cẩn thận và vệ sinh thật sạch
Chuẩn bị nguồn nước an toàn cho ao nuôi
Nước cấp vào ao phải được xử lý qua bể lắng trước khi cấp vào ao. Đối với nguồn nước nuôi tôm, người nuôi phải đảm bảo đây là nguồn nước sạch, màu nước phù hợp, ổn định trước khi thả nuôi.
– Kiểm tra chất lượng nước: Trước khi bắt đầu nuôi tôm, hãy kiểm tra chất lượng nước trong ao. Các thông số cần quan tâm bao gồm pH, nồng độ oxy hòa tan (DO), nồng độ amoniac (NH3/NH4+), nồng độ nitrat (NO3-) và nồng độ nitrit (NO2-). Các thông số này cần nằm trong phạm vi phù hợp với yêu cầu của tôm.
– Điều chỉnh pH: Nếu pH của nước không nằm trong khoảng lý tưởng (thường là 7 – 8) thì người ta có thể cần điều chỉnh bằng cách bổ sung thêm chất điều chỉnh pH như đá vôi (CaCO3) hoặc axit xitric.
– Cung cấp oxy: Đảm bảo nước ao nuôi có đủ oxy hòa tan trong nước cho tôm. Điều này có thể yêu cầu bạn sử dụng máy bơm oxy hoặc các thiết bị khác để cung cấp oxy.
– Xử lý amoniac và nitrat: Kiểm soát nồng độ amoniac và nitrat trong ao bằng các biện pháp như thay nước thường xuyên, sử dụng hệ thống lọc hiệu quả và đảm bảo ao không bị quá tải.
Duy trì môi trường nước ao nuôi ổn định, cân bằng độ kiềm, nồng độ oxy hòa tan… sẽ giúp tôm khỏe mạnh, không bị sốc trong suốt vụ nuôi.
Các biện pháp khác
Ngoài các biện pháp trên, người dân cũng nên áp dụng các biện pháp phòng ngừa sau:
– Xử lý nước bằng ozone và thuốc khử trùng Bezalkon clorua trước khi ấp trứng để đảm bảo tôm Postlarvae không bị nhiễm virus MBV.
– Nuôi tôm đúng vụ, đồng thời đảm bảo quản lý và chăm sóc tôm tốt. Cho tôm ăn đủ lượng thức ăn dinh dưỡng và không để tôm bị sốc trong quá trình nuôi.
– Thường xuyên sử dụng chế phẩm sinh học để phân hủy chất hữu cơ kết hợp với mật đường và bột bã mía để phân hủy cặn hữu cơ tích tụ dưới đáy ao, làm sạch nước ao nuôi để tránh vi rút có hại phát triển gây hại. gây hại cho tôm.
– Trộn men vi sinh giúp tăng sức đề kháng và vitamin C vào khẩu phần ăn của tôm giúp tôm tăng cường hệ miễn dịch, ổn định hệ tiêu hóa và đường ruột.
– Sử dụng chế phẩm sinh học có nguồn gốc từ Lactobacillus plantarum và Bacillus subtilis để kiểm soát vi khuẩn đường ruột gây hại cho tôm. Đồng thời kết hợp các loại thảo mộc giải độc gan, bồi bổ gan cho tôm.
Do bệnh MBV ở tôm vẫn chưa có thuốc hay giải pháp điều trị đặc hiệu nên việc áp dụng các biện pháp phòng bệnh trên là vô cùng cần thiết. Vì vậy Đông Á hy vọng những thông tin chúng tôi vừa chia sẻ ở trên sẽ có ích cho người dân nuôi tôm.
Giáo sưNguyễn Lân Dũnglà nhà khoa học hàng đầu Việt Nam trong lĩnh vực vi sinh vật học (wiki), với hơn nửa thế kỷ cống hiến cho giáo dục và nghiên cứu. Ông là con trai Nhà giáo Nhân dân Nguyễn Lân, thuộc gia đình nổi tiếng hiếu học. Giáo sư giữ nhiều vai trò quan trọng như Chủ tịch Hội các ngành Sinh học Việt Nam, Đại biểu Quốc hội và đã được phong tặng danh hiệu Nhà giáo Nhân dân năm 2010.
Open this in UX Builder to add and edit content