Bệnh TPD trên tôm: Nguy cơ đe dọa ngành nuôi tôm

TPD (viết tắt của Bệnh mờ sau ấu trùng) hay còn gọi là bệnh mờ trên ấu trùng tôm, là một loại bệnh mới xuất hiện, gây tỷ lệ chết tôm giống rất cao, đặc biệt là tôm chân trắng. Dịch bệnh này đã gây thiệt hại nghiêm trọng cho ngành nuôi tôm trên toàn thế giới, trong đó có Việt Nam. Bài viết này Đông Á sẽ cung cấp cho bạn cái nhìn sâu sắc hơn về nguyên nhân, triệu chứng, tác dụng, biện pháp phòng ngừa và điều trị bệnh TPD trên tôm.

Nguyên nhân TPD

Bệnh TPD chủ yếu do vi khuẩn Vibrio parahaemolyticus gây ra, một loại vi khuẩn gây bệnh hiện đã trở thành “kẻ thù” nguy hiểm trong ngành nuôi tôm. Các nghiên cứu cho thấy các chủng vi khuẩn gây TPD có độc tính cao hơn các chủng Vibrio khác như AHPND, khiến người nuôi tôm phải cảnh giác hơn. Tỷ lệ tôm thẻ chân trắng chết trong các xét nghiệm nhiễm bệnh lên tới 60% chỉ sau 48 giờ kể từ khi phát hiện triệu chứng bất thường.

Nguyên nhân TPD

Các nguyên nhân chính của TPD có thể được tóm tắt trong bảng sau:

Lý do	Mô tả
Vi khuẩn Vibrio parahaemolyticus	Đó là nguyên nhân của TPD
Điều kiện sống không được đảm bảo	Nước nuôi tôm ô nhiễm và thức ăn kém chất lượng
Tôm giống không đảm bảo chất lượng	Tôm giống không được kiểm tra, lựa chọn kỹ càng

Việc không tuân thủ các quy định trong nuôi trồng thủy sản như không giữ vệ sinh tại cơ sở nuôi hoặc sử dụng tôm giống không đạt tiêu chuẩn rất dễ khiến dịch bệnh này lây lan nhanh chóng. Giai đoạn từ 2 đến 15 ngày tuổi là giai đoạn tôm rất nhạy cảm với các yếu tố môi trường và vi khuẩn gây bệnh. Vì vậy, việc kiểm soát, quản lý chất lượng nước và thực phẩm là vô cùng cần thiết.

Các triệu chứng của TPD

Triệu chứng của TPD rất đa dạng và rõ ràng, giúp người nuôi nhanh chóng nhận biết và có biện pháp ứng phó kịp thời. Chúng ta có thể hình dung tình trạng của tôm như một chiếc lá bị mất nước, héo úa và yếu ớt. Dưới đây là một số triệu chứng rõ ràng phổ biến:

Các triệu chứng của TPD

Gan tụy và đường tiêu hóa: Màu trắng nhạt, trong suốt, không có màu tươi của thịt tôm khỏe.

Đường tiêu hóa trống rỗng: Tôm trở nên trong suốt và đục, dấu hiệu cho thấy quá trình tiêu hóa hoạt động không hiệu quả.

Tốc độ bơi giảm: Tôm yếu dần, di chuyển khó khăn và dễ chìm xuống đáy.

Giảm cảm giác thèm ăn: Tôm chán ăn, ăn ít hoặc bỏ ăn.

Bơi lờ đờ: Tôm bơi chậm và yếu, thường nằm dưới đáy ao.

Tỷ lệ tử vong cao: Tỷ lệ tôm chết do nhiễm TPD có thể lên tới 90% hoặc cao hơn.

Những triệu chứng này không chỉ làm tôm yếu đi mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng sinh sản và phát triển của tôm.

Số liệu cụ thể cho thấy tỷ lệ mắc bệnh có thể lên tới 60% trong vòng 48 giờ kể từ khi xuất hiện các triệu chứng bất thường. Những dấu hiệu này được cho là giống với biểu hiện của bệnh hoại tử gan tụy cấp tính, khiến người chăn nuôi ngày càng lo lắng.

Bệnh TPD ảnh hưởng thế nào đến tôm?

Bệnh TPD không chỉ đe dọa sự sống còn của tôm mà còn tạo ra khủng hoảng kinh tế cho các hộ nuôi. Những ảnh hưởng của căn bệnh này có thể được chia thành ba khía cạnh chính như sau:

Bệnh TPD khiến tôm chết hàng loạt

Tỷ lệ tử vong cao: Dịch bệnh có thể khiến tôm chết hàng loạt chỉ trong thời gian ngắn, làm giảm quần thể tôm nuôi từ đó ảnh hưởng đến sản xuất.

Năng suất giảm: Tôm bị bệnh không chỉ làm giảm năng suất mà còn làm giảm lợi nhuận cho người nuôi, gây khó khăn về kinh tế, xã hội cho gia đình.

Hậu quả đối với chuỗi giá trị: Nếu không có biện pháp kịp thời, thiệt hại sẽ lan từ trại giống, cơ sở thu mua, chế biến tôm khiến nguồn cung sụt giảm nghiêm trọng.

Ngành nuôi tôm đang đứng trước thách thức thực sự, khiến người nuôi tôm phải chuẩn bị nhiều phương án ứng phó nhằm giảm thiểu thiệt hại từ dịch bệnh này.

Biện pháp phòng ngừa bệnh TPD ở tôm

Với diễn biến phức tạp của dịch bệnh TPD, việc ngăn chặn dịch bệnh này trở thành nhiệm vụ cấp bách nhất mà người nuôi tôm cần thực hiện. Các biện pháp phòng ngừa có thể được tóm tắt trong bảng dưới đây:

biện pháp phòng ngừa	Mô tả
Chọn giống chất lượng	Sử dụng giống tôm khỏe mạnh được kiểm định kỹ lưỡng
Quản lý môi trường nuôi trồng	Đảm bảo chất lượng nước và quy trình xử lý nước
Sử dụng thực phẩm chất lượng	Cung cấp đầy đủ dinh dưỡng, đặc biệt ở giai đoạn đầu
Áp dụng công nghệ canh tác tiên tiến	Sử dụng mô hình công nghệ cao để kiểm soát môi trường sống

Phương pháp điều trị bệnh TPD trên tôm

Hiện tại, chưa có phương pháp điều trị hiệu quả cụ thể nào cho bệnh TPD. Vì vậy, việc phát hiện sớm và có biện pháp ứng phó kịp thời trở thành yếu tố sống còn. Các biện pháp trong phòng điều trị có thể tóm tắt như sau:

Phương pháp điều trị bệnh TPD trên tôm

Đánh giá sức khỏe tôm: Liên tục theo dõi, phát hiện sớm các biểu hiện bất thường để can thiệp kịp thời.

Xử lý tôm nhiễm bệnh: Trường hợp phát hiện tôm bệnh nặng cần loại bỏ để tránh lây lan.

Xử lý môi trường: Sau khi xử lý tôm nhiễm bệnh cần khử trùng môi trường để hạn chế tối đa nguy cơ lây lan sang lứa tôm tiếp theo.

Bệnh TPD trên tôm đang là thách thức nghiêm trọng đối với ngành nuôi tôm ở Việt Nam, không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe tôm mà còn tác động tiêu cực đến sinh kế của nhiều hộ nuôi tôm. Từ việc xác định nguyên nhân, triệu chứng cho đến triển khai các biện pháp phòng ngừa và ứng phó kịp thời, tất cả đều cần có sự hợp tác chặt chẽ giữa các bên liên quan trong ngành thủy sản.