Hướng dẫn kỹ thuật nuôi tôm trên cát đem lại hiệu quả cao

Nuôi tôm trên cát là phương pháp nuôi tôm khá mới trong ngành nuôi trồng thủy sản và nó xuất hiện từ những năm đầu thế kỷ 21. Tại các tỉnh ven biển, nơi có diện tích đất hoang hóa lớn, nghề nuôi tôm trên cát đã mang lại nhiều thay đổi tích cực cho đời sống của người dân nơi đây. Không chỉ giúp người dân thoát nghèo mà nhiều hộ gia đình còn trở nên giàu có. Trong bài viết này, Đông Á sẽ giới thiệu đến mọi người kỹ thuật nuôi tôm trên cát hiệu quả cao.

Hướng dẫn kỹ thuật nuôi tôm trên cát đạt hiệu quả cao

Nắm vững kỹ thuật nuôi tôm trên cát sẽ giúp người nông dân có một vụ nuôi thành công. Với phương pháp này, ao nuôi tôm trên cát cần được xây dựng theo quy hoạch, có sự cho phép của cơ quan chức năng thay vì phát triển tự phát như mô hình nuôi tôm truyền thống. Dưới đây là kỹ thuật nuôi tôm trên cát đúng cách mà mọi người có thể tham khảo:

Xây dựng ao hồ

Xây ao nuôi tôm trên cát

Đối với ao nuôi tôm trên cát thì vật liệu cần có là bạt HDPE. Đây là loại vật liệu có độ bền cao và có thể sử dụng ngoài trời với khả năng chống thấm tuyệt đối khi thi công đúng cách.

Về kỹ thuật chuẩn bị ao nuôi, người nuôi cần thực hiện như sau:

• Chuẩn bị ao có bề rộng mép ao 2m, mực nước khoảng 1,5 – 2m.
• Trải bạt HDPE xung quanh mép ao và đáy ao.
• Xây dựng hệ thống xử lý nước thải phù hợp.
• Ống cấp thoát nước là loại ống D114 – D200 mm.
• Xây dựng hệ thống siphon đáy ao để thuận tiện cho việc thay nước.
• Lắp đặt quạt nước và hệ thống sục khí cho ao nuôi

Ao mới xây cần bơm nước vào ao để làm sạch bạt, sau đó xả hết nước trong ao. Đối với ao nuôi tôm, người nuôi nên sử dụng lớp lót ao dày 0,3 – 0,5 mm để tiết kiệm chi phí và có thể thay lớp sau 4 – 6 vụ nuôi. Đối với ao nuôi cũ, người nuôi cần vệ sinh sạch sẽ, kiểm tra, sửa chữa những chỗ bị hư hỏng và dùng máy bạt HDPE lau sạch, sau đó phơi khô ao trước khi thả giống.

Xử lý nước cho ao nuôi

Nguồn nước trong ao nuôi tôm chủ yếu được lấy từ môi trường tự nhiên nên cần được kiểm soát để tránh những nguy cơ không đáng có về mầm bệnh, hóa chất độc hại tiềm ẩn trong nước. Vì vậy trước khi cấp vào ao nuôi, nước phải được lọc bằng lưới nhỏ hoặc vải dày để loại bỏ ấu trùng và sinh vật gây hại cho tôm. Sau đó nước phải được khử trùng bằng Clo theo khuyến cáo của nhà sản xuất và sục khí trong 3 – 4 ngày.

Gây màu nước trong ao nuôi tôm

Người nuôi có thể sử dụng phân bón vô cơ, chế phẩm sinh học hoặc vật liệu lên men để tạo màu cho nước ao nuôi tôm. Để có được màu nước đẹp nhất, người ta nên nhuộm nước lúc trời nắng ấm khoảng 5 ngày. Nếu màu nước trong ao không đạt tiêu chuẩn xanh vàng thì không thể thả tôm giống.

Chọn tôm giống

Lựa chọn nguồn nước tôm giống chất lượng, sạch bệnh là một trong những yếu tố quan trọng quyết định hiệu quả nuôi tôm. Khi lựa chọn giống tôm này, người nuôi nên mua tôm giống ở những địa chỉ uy tín đã được kiểm định và xét nghiệm âm tính với bệnh tôm.

Thả tôm giống

Cũng giống như mô hình nuôi tôm truyền thống trong ao đất hay ao lót bạt, tôm nuôi cần được ngâm trong túi rồi thả vào ao khoảng 15 phút để tôm thích nghi dần với nhiệt độ nước ao nuôi.

Tùy từng mô hình, mật độ thả tôm sẽ dao động từ 150 – 300 con/m2. Thời điểm thích hợp để gieo hạt là sáng sớm hoặc chiều muộn. Bởi đây là thời điểm mà các chỉ số nhiệt độ, pH, oxy hòa tan, độ kiềm… thuận lợi nhất cho tôm thích nghi.

Cho tôm ăn

Cho tôm ăn trên rây để dễ dàng kiểm soát và điều chỉnh lượng thức ăn

Đối với thức ăn cho tôm, người nuôi cần lựa chọn thức ăn chất lượng từ các công ty uy tín. Đồng thời, đảm bảo mua đúng loại thức ăn phù hợp với giai đoạn phát triển của tôm. Ngoài ra, người nuôi cũng nên bổ sung men vi sinh, khoáng chất và vitamin cần thiết để tôm phát triển khỏe mạnh.

Sau khi đã lựa chọn được loại thức ăn phù hợp, tiếp theo chúng ta sẽ chú ý đến vấn đề cho ăn. Đối với tôm nuôi trên cát, người dân nên cho tôm ăn 3-5 bữa/ngày và phải thường xuyên kiểm tra lượng thức ăn tôm ăn trên cát để có điều chỉnh phù hợp, tránh dư thừa gây ô nhiễm môi trường nuôi. .

Tốt nhất người nuôi nên có một cuốn sổ để dễ dàng theo dõi, tính toán lượng thức ăn phù hợp cho tôm. Vì ao được lót bằng nhựa HDPE nên việc kiểm soát lượng thức ăn cho tôm dễ dàng hơn nhiều so với ao nuôi truyền thống.

Điều trị bệnh tôm

Bệnh tôm thường lây lan nhanh làm giảm năng suất cây trồng, chất lượng tôm thương phẩm kém, thậm chí khiến tôm chết hàng loạt. Vì vậy, để có một mùa nuôi tôm an toàn và thành công, người nuôi cần thực hiện những việc sau:

• Thực hiện kiểm tra định kỳ để phát hiện sớm các dấu hiệu bệnh như thay đổi màu sắc, tôm yếu, chán ăn hoặc có hành vi bất thường…
• Sử dụng thuốc sát trùng để vệ sinh các thiết bị, dụng cụ phục vụ quá trình nuôi tôm nhằm ngăn ngừa sự lây lan của vi khuẩn gây bệnh.
• Sử dụng thuốc điều trị thích hợp để diệt vi khuẩn, virus hoặc ký sinh trùng gây bệnh cho tôm theo hướng dẫn của nhà sản xuất.
• Tăng cường cung cấp thức ăn dinh dưỡng và bổ sung các vitamin, khoáng chất cần thiết hỗ trợ quá trình phục hồi và tăng cường hệ miễn dịch cho tôm.
• Điều chỉnh môi trường nước ao nuôi tôm nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình phục hồi và ngăn chặn dịch bệnh lây lan.

Thu gom và xử lý chất thải ao nuôi tôm

Nếu chất thải từ ao nuôi tôm không được xử lý đúng cách sẽ gây ô nhiễm môi trường, thậm chí làm tăng nguy cơ lây lan dịch bệnh. Vì vậy trước khi xả nước ra môi trường người dân cần phải thu gom lại. Sau đó sử dụng các phương pháp điều trị thích hợp như:

• Xử lý bằng vi sinh vật có lợi: Sử dụng các vi sinh vật có lợi như nitrosomonas, vi khuẩn nitrobacter để chuyển hóa chất thải hữu cơ thành các chất không độc hại như nitrat, nitrit.
• Xử lý bằng hệ thống lọc sinh học: Xây dựng bể lọc vi khuẩn, bể lọc thủy canh,.. để loại bỏ chất thải hữu cơ và cân bằng hệ thống môi trường sinh thái trong ao nuôi.
• Xử lý bằng công nghệ hiện đại: Sử dụng hệ thống xử lý nước sinh học tự động hoặc hệ thống xử lý nước áp dụng các phương pháp vật lý, hóa học để loại bỏ chất thải ra khỏi nguồn nước cũ.
• Tái sử dụng và tái chế: Nếu có thể, người dân có thể tái sử dụng nước đã qua xử lý hoặc tái chế chất thải hữu cơ để tối ưu hóa việc sử dụng tài nguyên.

Một số vấn đề cần chú ý trong kỹ thuật nuôi tôm trên cát

Nuôi tôm trên cát mang lại hiệu quả cao cho người dân

Để quá trình nuôi tôm đạt hiệu quả cao hơn, người nuôi cần chú ý những vấn đề sau:

• Vị trí ao nuôi phải gần biển, ít gió và có rừng phòng hộ. Lưu ý: Tránh xa những vùng nước bị ô nhiễm để đảm bảo chất lượng nước cung cấp cho ao nuôi tôm.
• Ao nên thiết kế hình vuông hoặc chữ nhật, có đáy phẳng và hơi nghiêng về phía rốn thu gom rác thải. Mục đích của việc này là để tạo điều kiện thoát nước và làm sạch bụi bẩn trong ao.
• Đất sét có thể dùng để phủ mái, bờ và đáy ao với lớp đất dày 30 – 50cm. Ngoài ra, bà con nông dân cũng có thể sử dụng bạt phủ HDPE để chống thấm cho cây trồng. Ngoài ra, người dân cũng nên gia cố thêm một lớp bê tông đổ tại chỗ dày khoảng 7 – 10cm để chống sóng và chống thấm cho mái và bờ ao. Mặc dù phương pháp này có độ an toàn và tuổi thọ cao nhưng chi phí đầu tư ban đầu lại khá thấp.
• Ở những nơi gần biển, người dân cần đầu tư trồng rừng phòng hộ, nâng cao mặt bằng để giảm thiểu rủi ro từ bão.
• Các kết cấu đỡ cần được xây dựng từ vật liệu chắc chắn, tốt nhất là bằng giằng thép hoặc bê tông để chịu được gió mạnh.
• Xây dựng khu xử lý nước thải vì Chính phủ siết chặt quản lý nuôi trồng thủy sản. Vì vậy, người dân nên dành khoảng 5 – 10% diện tích để xây dựng khu xử lý nước thải trước khi xả nước thải ra môi trường. Không chỉ tuân thủ pháp luật mà còn giúp bảo vệ môi trường và hỗ trợ nuôi tôm bền vững.

Hướng dẫn cách xử lý nước thải nuôi tôm trên cát

Theo nghiên cứu, thống kê, cứ 1ha nuôi tôm có khoảng 8 tấn chất thải rắn bao gồm vỏ tôm bóc vỏ, thức ăn thừa… gây ô nhiễm nguồn nước trong khu vực. Ngoài ra, lượng chất thải này còn chứa nhiều loại hóa chất xử lý ao nuôi như clo, vôi, thuốc tím,… Nếu các chất này thải trực tiếp ra môi trường sẽ gây ra nhiều tác động tiêu cực. Vì vậy việc xử lý nước thải ao nuôi tôm là rất cần thiết.

Quy trình xử lý nước thải ao nuôi tôm sẽ thực hiện theo 3 bước sau:

• Bước 1: Đưa nước thải vào ao lắng để tách bùn. Tùy theo mức độ ô nhiễm và lượng bùn có trong nước thải mà thời gian lắng sẽ từ 30 – 60 phút.
• Bước 2: Nước sau khi lắng bùn sẽ được lưu giữ khoảng 5-7 ngày tại ao xử lý 1 có trồng rong biển, sau đó thoát ra ao xử lý 2 để xử lý tiếp.
• Bước 3: Nước thải tại ao xử lý số 2 được lưu giữ từ 5 – 7 ngày trước khi thải ra môi trường hoặc tái sử dụng. Tại ao xử lý số 2 sẽ nuôi rong biển (700gr/m2) và nuôi vẹm xanh (30 con trai/m3 nước).

Trên đây là kỹ thuật nuôi tôm trên cát được nhiều hộ nuôi đã áp dụng và thành công. Hy vọng những thông tin này sẽ hữu ích cho bà con nông dân trong nuôi tôm, giúp vụ nuôi đạt năng suất cao.

Nguyễn Lân Dũng

Giáo sưNguyễn Lân Dũnglà nhà khoa học hàng đầu Việt Nam trong lĩnh vực vi sinh vật học (wiki), với hơn nửa thế kỷ cống hiến cho giáo dục và nghiên cứu. Ông là con trai Nhà giáo Nhân dân Nguyễn Lân, thuộc gia đình nổi tiếng hiếu học. Giáo sư giữ nhiều vai trò quan trọng như Chủ tịch Hội các ngành Sinh học Việt Nam, Đại biểu Quốc hội và đã được phong tặng danh hiệu Nhà giáo Nhân dân năm 2010.