Lưu lại ngay cách khắc phục tôm thiếu oxy hiệu quả, đơn giản

Oxy đóng vai trò rất quan trọng trong sự tồn tại và phát triển của các sinh vật sống trên Trái đất, trong đó có tôm. Tuy nhiên, vì nhiều nguyên nhân khác nhau, trong quá trình nuôi tôm bị thiếu oxy. Vậy nguyên nhân tôm thiếu oxy là gì và cách khắc phục tôm thiếu oxy. Hãy đọc bài viết hôm nay để có được câu trả lời.

Tầm quan trọng của oxy đối với sự phát triển của tôm

Oxy đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển và sinh tồn của tôm

Trước khi tìm hiểu nguyên nhân và cách khắc phục tôm thiếu oxy, chúng ta cùng tìm hiểu vai trò của oxy đối với sự phát triển của tôm. Dưới đây là một số vai trò chính của oxy trong tôm nuôi:

• Giống như các sinh vật sống khác, tôm cần oxy để thực hiện quá trình hô hấp, cung cấp năng lượng cho các hoạt động sinh lý và tăng trưởng. Thiếu oxy có thể khiến tôm bị căng thẳng, suy yếu sức khỏe và giảm tỷ lệ sống.
• Người nuôi tôm thường phải đối mặt với vấn đề amoniac do chất thải tôm tạo ra. Amoniac là chất độc hại có thể gây stress và gây hại cho tôm. Sự hiện diện của oxy trong nước giúp giảm độc tính của amoniac bằng cách oxy hóa nó thành nitrat.
• Cung cấp oxy cho quá trình oxy hóa các chất hữu cơ và các chất cặn khác trong nước, giúp duy trì chất lượng nước tốt hơn và giảm sự phát triển của vi khuẩn gây bệnh.
• Tôm cần oxy để phát triển và sinh sản. Cung cấp đủ oxy sẽ giúp tôm phát triển khỏe mạnh và nâng cao hiệu suất sinh sản.

Nguyên nhân tôm thiếu oxy là gì?

Tôm thiếu oxy có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau. Có một số nguyên nhân chính và phổ biến đó là:

• Khi nuôi tôm với mật độ dày, quá đông so với diện tích ao nuôi thì nhu cầu oxy của tôm sẽ tăng lên đáng kể. Hệ thống xử lý nước không có khả năng cung cấp đủ oxy cho số lượng tôm này dẫn đến tình trạng thiếu oxy.
• Khi hệ thống tuần hoàn nước không hoạt động hiệu quả hoặc không có đủ quạt nước trong ao, oxy từ không khí không được đưa vào nước đầy đủ.
• Chất thải hữu cơ từ thức ăn thừa, phân tôm, vỏ tôm bóc vỏ… có thể phân hủy trong nước và tiêu thụ oxy khiến lượng oxy có trong nước giảm đi.
• Tảo phân hủy, tảo sụp đổ cũng khiến tôm thiếu oxy ngay lập tức. Khi tảo xanh, tảo đỏ, tảo nở hoa sẽ tiêu tốn rất nhiều oxy trong nước vào ban đêm khiến nước ao nuôi thiếu oxy.
• Lượng khí độc NH3/NH4, NO2, NO3, H2S tăng lên cũng ảnh hưởng đến lượng oxy trong nước nuôi tôm.
• Khi áp suất khí quyển giảm, nước ao quá sâu, không có gió lưu thông, ao nuôi tôm cũng có thể bị thiếu oxy.
• Trong những ngày nắng nóng, nhiệt độ nước tăng cao có thể làm giảm nồng độ oxy hòa tan trong nước, làm giảm lượng oxy có sẵn cho tôm.

Một số dấu hiệu tôm thiếu oxy cần lưu ý

Dấu hiệu tôm thiếu oxy

Bạn có thể nhận biết tôm thiếu oxy qua một số dấu hiệu sau:

• Tôm nổi đầu và bơi vào bờ: Đây là dấu hiệu rõ ràng nhất cho thấy tôm thiếu oxy. Khi thiếu oxy, tôm có thể bơi lộn ngược trên mặt nước hoặc trèo lên các bề mặt trong nước để cố gắng lấy oxy.
• Tôm thở nặng: Tôm thiếu oxy thường sẽ thở nặng hơn bình thường. Bạn có thể quan sát bụng tôm để thấy rõ hơn quá trình hô hấp.
• Tôm thường nổi và đứng trên mặt nước: Khi lượng oxy trong nước giảm, tôm sẽ thường xuyên nổi và đứng trên mặt nước để tiếp xúc trực tiếp với không khí và lấy oxy từ đây.
• Tôm ít vận động: Khi thiếu oxy, tôm thường bơi lội lờ đờ, ít hoạt động và có vẻ mất hứng thú.
• Tôm bỏ ăn, giảm ăn: Khi lượng oxy trong ao thấp tôm sẽ không bơi xuống đáy để săn mồi và tôm sẽ bỏ ăn, giảm ăn.
• Giảm tỷ lệ sống: Nếu môi trường nuôi thiếu oxy trong thời gian dài, bạn có thể thấy tỷ lệ sống của tôm giảm nhanh chóng.
• Thay đổi màu sắc cơ thể: Nếu quan sát kỹ tôm sẽ thấy mang tôm chuyển từ màu trắng ngà sang màu hồng.

Cách xác định chính xác tôm có thiếu oxy hay không

Để tôm sinh trưởng và phát triển tốt nhất, hàm lượng oxy hòa tan lý tưởng trong ao nuôi tôm phải từ 4 ppm trở lên. Sau khi nhận thấy tôm có dấu hiệu bất thường và nghi ngờ tôm thiếu oxy, bạn có thể áp dụng một trong 2 phương pháp dưới đây để kiểm tra nồng độ oxy hòa tan trong ao nuôi. Cụ thể:

Kiểm tra bằng máy đo nồng độ oxy hòa tan

Máy đo nồng độ oxy hòa tan (DO mét) là thiết bị giúp xác định chính xác hàm lượng oxy trong nước. Với thiết bị này, bạn sẽ thực hiện phép đo theo các bước sau:

• Bước 1: Làm sạch các điện cực của máy để đảm bảo phép đo hiệu quả và có độ chính xác cao.
• Bước 2: Hiệu chuẩn máy bằng dung dịch hiệu chuẩn mà nhà sản xuất cung cấp, sau đó vệ sinh lại điện cực của máy.
• Bước 3: Đo nồng độ oxy hòa tan trong nước ao nuôi tôm bằng cách nhúng điện cực vào dung dịch mẫu và khuấy nhẹ. Cẩn thận không để tĩnh điện dính vào điện cực.
• Bước 4: Đợi giá trị đo hiển thị ổn định trên màn hình trước khi quan sát và nhận kết quả.

Đo nồng độ oxy hòa tan bằng máy đo chuyên dụng

Kiểm tra bằng bộ thử SERA O2

Ngoài việc sử dụng máy đo DO, bạn cũng có thể sử dụng bộ test SERA O2 để kiểm tra xem ao nuôi tôm có thiếu oxy hay không. Cách sử dụng bộ test SERA O2 như sau:

• Bước 1: Dùng mẫu nước ao nuôi cần kiểm tra để làm sạch chai thủy tinh nhiều lần, sau đó đổ mẫu nước ngập đến mép chai và lau khô mặt ngoài chai.
• Bước 2: Trước khi sử dụng, lắc đều chai thuốc thử, sau đó thêm 6 giọt thuốc thử số 1 và 6 giọt thuốc thử số 2 vào chai chứa mẫu nước cần thử. Lưu ý phải đóng nắp chai thử ngay sau khi pha chế và đảm bảo không xuất hiện bọt khí trong chai. Tiếp theo, lắc đều chai rồi mở nắp.
• Bước 3: Đặt lọ thử lên nền trắng của bảng so sánh màu, sau đó so sánh màu nước trong lọ với các cột màu để xác định nồng độ oxy (mg/l). Lưu ý nên so màu dưới ánh sáng tự nhiên để đảm bảo kết quả chính xác nhất. Tránh so sánh màu ở những nơi có ánh nắng trực tiếp.
• Bước 4: Lau sạch bên trong và bên ngoài lọ thủy tinh bằng nước sạch trước và sau mỗi lần thử.

Cách khắc phục tình trạng thiếu oxy ở tôm hiệu quả và đơn giản

Để khắc phục tình trạng thiếu oxy trong ao nuôi tôm, bạn có thể áp dụng các biện pháp sau:

Tăng nồng độ oxy hòa tan trong nước

Nếu ao nuôi có pH và nồng độ DO thấp khiến lượng khí độc H2S tăng cao gây nguy hiểm cho tôm, bạn cần chạy quạt nước và sử dụng vôi CaCO3 với lượng 20 kg/1.000 m3 để tạt khắp ao. Mục đích của việc này là nâng cao độ pH và giảm lượng khí độc H2S. Sau khi thực hiện xong cần bổ sung oxy ngay cho ao bằng cách chạy quạt nước, tăng âm lượng quạt, đập viên oxy, thay nước mới…

Lưu ý trong suốt mùa nuôi tôm, bạn cần đảm bảo máy bơm oxy hoạt động hiệu quả và được vệ sinh định kỳ.

Chạy quạt nước để tăng lượng oxy trong nước

Điều chỉnh mật độ tôm trong ao

Đầu tiên, bạn cần xác định số lượng tôm trong ao và tính toán mật độ tôm hiện tại (số lượng tôm trên một diện tích cụ thể của ao, ví dụ trên một mét vuông).

Nếu mật độ hiện tại quá cao, hãy cân nhắc việc giảm số lượng tôm bằng cách thu hoạch một phần tôm từ ao. Điều này giúp giảm áp lực cung cấp oxy và cải thiện điều kiện sống của số tôm còn lại. Sau khi điều chỉnh mật độ tôm, quan sát tình trạng oxy hóa trong ao nuôi để đảm bảo lượng oxy trong nước được duy trì ổn định và đủ cho tôm.

Thay đổi lượng thức ăn

Trong thời gian thiếu oxy nên giảm lượng thức ăn cho tôm để giảm nhu cầu oxy trong ao. Tùy tình trạng sức khỏe của tôm mà giảm lượng thức ăn khoảng 50 – 70%, thậm chí ngừng cho ăn, kết hợp thay nước và chạy quạt nhiều hơn.

Ngoài ra, bạn nên sử dụng chế phẩm sinh học BZT chính hãng để phân hủy mùn hữu cơ đáy ao, hút đáy ao và bổ sung vitamin C giúp tôm nhanh chóng phục hồi sức khỏe.

Sau khi thực hiện các biện pháp trên, bạn cần theo dõi, đo đạc chặt chẽ các thông số của môi trường nước. Định kỳ, bạn có thể sử dụng các thiết bị đo để theo dõi nồng độ oxy hòa tan trong nước và các thông số môi trường khác. Từ đó có những điều chỉnh kịp thời trước sự thay đổi của các chỉ số.

Các biện pháp phòng ngừa tình trạng thiếu oxy ở tôm

Thay vì thực hiện các biện pháp khắc phục tôm bị thiếu oxy, bạn nên thực hiện các biện pháp phòng ngừa ngay từ đầu để tránh vấn đề này xảy ra. Cụ thể như sau:

• Thiết kế ao nuôi ở vị trí thông thoáng, vệ sinh ao trước khi nuôi và thay nước định kỳ để bổ sung nước mới có nồng độ oxy cao cho tôm.
• Chuẩn bị đầy đủ trang thiết bị, máy móc, thuốc men… đề phòng các tình trạng dẫn đến thiếu oxy như mưa lớn, gió, tảo sập, mất điện, khí độc…
• Thả tôm với mật độ vừa phải, bố trí đủ quạt để cung cấp oxy cho ao nuôi tôm.
• Quản lý các điều kiện môi trường phù hợp cho tôm phát triển như pH, lượng rong, tảo, thức ăn, khí độc…

Quản lý điều kiện môi trường thích hợp cho tôm phát triển

• Định kỳ bón chế phẩm sinh học để xử lý đáy ao nuôi BZT ban đầu nhằm xử lý khí độc, quản lý tảo và ổn định màu nước trong ao nuôi tôm.
• Đối với ao nuôi tôm quảng canh, ao nuôi tôm quảng canh cải tiến, ao nuôi tôm lúa không nên thả quá nhiều tôm. Đồng thời, không để nước trong, có quá nhiều tảo, tảo chết, đáy thối và lượng lớn khí độc.
• Không đào mương quá sâu, trên 1m vì sẽ cản trở oxy khuếch tán xuống đáy ao, nhất là vào mùa giông bão. Nếu có thể, bạn nên trang bị máy tạo sóng để tránh tình trạng tôm lớn bị thiếu oxy.

Trên đây là những nguyên nhân và cách khắc phục tình trạng tôm thiếu oxy mà Đông Á muốn chia sẻ đến bạn đọc. Hy vọng những thông tin chúng tôi vừa cung cấp ở trên sẽ giúp bạn nuôi tôm hiệu quả và có một mùa nuôi thành công.