Ngộ độc kim loại nặng: Triệu chứng, nguyên nhân và cách điều trị thích hợp

Ngộ độc kim loại nặng là tình trạng nhiều loại kim loại khác nhau như thủy ngân, asen, chì… tích tụ trong cơ thể với nồng độ lớn. Nguyên nhân chính gây ngộ độc là điều kiện sống và yếu tố môi trường. Hãy cùng Đông Á tìm hiểu cụ thể ngộ độc kim loại nặng là gì và cách phòng ngừa cũng như điều trị thích hợp nhé.

Ngộ độc kim loại nặng là gì?

Ngộ độc kim loại nặng là gì?

Kim loại nặng là những kim loại có mật độ, số từ hoặc trọng lượng nguyên tử cao như đồng, sắt, niken, asen… Đây là nguyên tố có trong tự nhiên trong trái đất và được sử dụng rất nhiều hiện nay. trong các lĩnh vực y học, công nghiệp và nông nghiệp.

Cơ thể con người chứa một số kim loại tự nhiên như sắt, đồng, kẽm… rất cần thiết cho hoạt động của các cơ quan chức năng nếu không vượt quá mức cho phép. Ngộ độc kim nặng thường xảy ra khi các mô mềm hấp thụ quá nhiều kim loại. Một số kim loại mà cơ thể con người có thể hấp thụ với lượng độc hại là chì, thủy ngân, asen, cadmium, v.v..

Dấu hiệu ngộ độc kim loại nặng

Phản ứng của mỗi người khi bị ngộ độc là khác nhau tùy thuộc vào loại kim loại. Các triệu chứng thường gặp của ngộ độc kim loại nặng bao gồm đau bụng, tiêu chảy, nôn mửa, ngứa tay, ngứa chân, ớn lạnh…

Ngộ độc cấp tính xảy ra khi cơ thể cùng lúc tiếp xúc với hàm lượng kim loại nặng cao, chẳng hạn như trong một vụ tai nạn nhà máy hóa chất. Các triệu chứng thường gặp của ngộ độc cấp tính là đau bụng, buồn nôn, tiêu chảy, thiếu máu, mất nước, kích ứng phổi, giảm trí nhớ, tổn thương các cơ quan gan, thận…

Dấu hiệu ngộ độc kim loại nặng

Dưới đây là các triệu chứng ngộ độc kim loại nặng đối với một số kim loại:

Dấu hiệu ngộ độc kim loại nặng thủy ngân

Yếu cơ

Khó đi lại

Suy giảm thị lực, thay đổi thị lực

Thiếu sự phối hợp

Tổn thương dây thần kinh ở tay hoặc mặt, dẫn đến khó nói, nghe, cầm và lệch khuôn mặt

Triệu chứng ngộ độc kim loại nặng asen

Buồn nôn, tiêu chảy

Nhịp tim bất thường

Chuột rút cơ bắp

Sốt

Đau cơ

Da đỏ hoặc sưng

Hình thành mụn trứng cá hoặc vết thương hở trên da

Có vấn đề về hô hấp

Dấu hiệu nhiễm độc chì

Huyết áp cao

Thiếu máu, chóng mặt

Đau đầu, mệt mỏi

Mất trí nhớ

Không ngon

Thay đổi hành vi của bạn

Táo bón

Hành vi hung hăng

Gặp vấn đề về giấc ngủ

Ngộ độc ở trẻ em gây mất khả năng phát triển

Dấu hiệu ngộ độc cadimi

Nguyên nhân gây ngộ độc kim loại nặng là gì?

Nguyên nhân gây ngộ độc kim loại nặng là gì?

Kim loại nặng có thể xâm nhập vào cơ thể qua nguồn nước, ô nhiễm thực phẩm, phơi nhiễm công nghiệp, hộp nhựa và sơn có chứa chì. Ngộ độc sẽ xảy ra khi bạn thường xuyên tiếp xúc với kim loại nặng trong thời gian dài. Kim loại nặng xâm nhập vào cơ thể qua da, đường hô hấp hoặc đường tiêu hóa.

Ngộ độc kim loại nặng có thể xảy ra với mọi lứa tuổi, đặc biệt là trẻ nhỏ có sức đề kháng yếu. Nếu trẻ nhỏ bị nhiễm độc chì trong thời gian dài có thể ảnh hưởng đến sự phát triển trí não.

Một số nguyên nhân chính gây ngộ độc kim loại nặng là:

Môi trường làm việc trong khu công nghiệp đầy rẫy hóa chất

Sống trong môi trường chứa nhiều kim loại nặng

Sử dụng thực phẩm có chứa thuốc diệt cỏ, thuốc trừ sâu

Sử dụng kim loại có chứa cadimi

Sử dụng mỹ phẩm chứa nhiều chì

Khai thác và vận chuyển hóa chất thủy ngân

Sản xuất đèn sợi đốt, máy X-quang…

Nguyên nhân ngộ độc chì

Sống trong chung cư có vật dụng chứa hàm lượng chì cao

Làm các công việc liên quan đến sửa chữa tản nhiệt và xây dựng công nghiệp

Sử dụng mỹ phẩm chứa nhiều chì

Nguyên nhân ngộ độc thủy ngân

Khai thác, sản xuất, vận chuyển sản phẩm có chứa thủy ngân

Khai thác và tinh chế quặng vàng

Ăn cá hoặc sử dụng nước bị nhiễm thủy ngân

Sản xuất máy X-quang, đèn sợi đốt, gương và máy bơm chân không

Nguyên nhân gây ngộ độc kim loại nặng asen

Làm việc trong hoặc gần chất thải nguy hại có chứa asen

Sống ở khu vực có nhiều asen

Uống hoặc ăn thuốc trừ sâu, thuốc trừ sâu và thuốc trừ sâu có chứa thành phần lithic

Ăn hải sản và tảo bị ô nhiễm

Uống nước bị ô nhiễm

Nguyên nhân ngộ độc cadimi

Môi trường làm việc có chứa Cadmium, nơi quặng được chế biến hoặc nấu chảy

Sử dụng que hàn sắt và kim loại có chứa Cadmium

Hít quá nhiều khói thuốc lá trong thời gian dài

Chẩn đoán ngộ độc do kim loại nặng

Để chẩn đoán ngộ độc kim loại nặng, các bác sĩ thường tiến hành xét nghiệm máu kim loại nặng, hay xét nghiệm độc tính kim loại nặng. Quá trình này là lấy mẫu máu của bệnh nhân và kiểm tra dấu hiệu của kim loại nặng.

Trong trường hợp kết quả xét nghiệm máu thấp nhưng bệnh nhân có triệu chứng ngộ độc kim loại nặng, bác sĩ có thể làm một số xét nghiệm bổ sung. Cụ thể:

Kiểm tra chức năng thận

Kiểm tra chức năng gan

Phân tích tóc

Phân tích nước tiểu

Phân tích móng tay

Điện tâm đồ

Chụp X-quang

Điều trị ngộ độc kim loại nặng

Để điều trị ngộ độc kim loại nặng, bác sĩ thực hiện một số biện pháp:

Trường hợp người bệnh bị ngộ độc với triệu chứng nhẹ cần loại bỏ chất tiếp xúc với kim loại nặng

Căn cứ vào nguyên nhân ngộ độc, bác sĩ yêu cầu bệnh nhân tạm thời ngừng làm việc, tránh xa môi trường độc hại hoặc thay đổi chế độ ăn uống.

Đưa ra lời khuyên cụ thể về cách giảm phơi nhiễm trong từng trường hợp bệnh nhân

Trong trường hợp có triệu chứng nghiêm trọng, các bác sĩ áp dụng phương pháp điều trị tiêu chuẩn là liệu pháp thải sắt là dùng thuốc điều trị ngộ độc, loại bỏ các kim loại độc hại ra khỏi cơ thể dưới dạng chất thải.

Cẩn thận khi sử dụng thực phẩm bị nhiễm kim loại nặng

Đối với những trường hợp ngộ độc kim loại nặng từ nguồn thực phẩm, các chuyên gia khuyên người bệnh nên xây dựng chế độ ăn đa dạng để giảm nguy cơ ngộ độc.

Chọn thực phẩm giải độc kim loại nặng

Chọn thực phẩm giải độc kim loại nặng

Một số thực phẩm có thể liên kết các kim loại nặng và vận chuyển chúng đến hệ tiêu hóa để đào thải ra khỏi cơ thể. Nếu bạn làm việc trong môi trường có nhiều kim loại nặng, hãy bổ sung những chất này để bảo vệ sức khỏe. Thực phẩm bạn nên sử dụng trong trường hợp này là: nước chanh, quả việt quất, tỏi, trà xanh, tảo xoắn, cà chua, men vi sinh…

Bên cạnh đó, thiếu vitamin B6, B, C khiến cơ thể yếu ớt và dễ bị ngộ độc kim loại nặng. Vì vậy, nếu cơ thể hấp thu kém các chất này thì bạn nên bổ sung bằng thực phẩm, thuốc hoặc thực phẩm chức năng. Tuy nhiên, khi sử dụng thuốc, bạn nên tham khảo ý kiến ​​bác sĩ chuyên khoa để có được lời khuyên tốt nhất.

Cần “kiêng” thực phẩm khi bị nhiễm kim loại nặng

Bệnh nhân bị ngộ độc kim loại nặng nên chú ý đến một số thực phẩm ít chất dinh dưỡng, chứa nhiều chất béo, làm chậm quá trình thải độc. Những thực phẩm này tích tụ mỡ thừa trong cơ thể, làm tăng nguy cơ tích tụ độc tố. Những thực phẩm bạn cần tránh khi bị ngộ độc kim loại nặng là:

Ngộ độc kim loại nặng gây ra nhiều tác dụng phụ và có hại cho sức khỏe nếu không được điều trị kịp thời. Vì vậy, bạn nên chú ý và kiểm tra sức khỏe, phát hiện kịp thời các bệnh lý để đảm bảo an toàn cho cơ thể. Bên cạnh đó, cần xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh để loại bỏ kim loại nặng.

Nguyễn Lân Dũng

Giáo sưNguyễn Lân Dũnglà nhà khoa học hàng đầu Việt Nam trong lĩnh vực vi sinh vật học (wiki), với hơn nửa thế kỷ cống hiến cho giáo dục và nghiên cứu. Ông là con trai Nhà giáo Nhân dân Nguyễn Lân, thuộc gia đình nổi tiếng hiếu học. Giáo sư giữ nhiều vai trò quan trọng như Chủ tịch Hội các ngành Sinh học Việt Nam, Đại biểu Quốc hội và đã được phong tặng danh hiệu Nhà giáo Nhân dân năm 2010.