Chuỗi cung ứng là một mạng lưới các cá nhân và công ty liên quan đến việc tạo ra sản phẩm và phân phối sản phẩm đó cho người tiêu dùng. Các liên kết trong chuỗi cung ứng bắt đầu từ việc tìm kiếm nguyên liệu thô và kết thúc khi xe được đưa đến cuối cùng.
Chuỗi cung ứng là gì?
Chuỗi cung ứng (chuỗi cung ứng) là một tập hợp các hoạt động và quy trình liên quan đến sản xuất, vận chuyển và phân phối sản phẩm/ dịch vụ từ các nhà cung cấp cho khách hàng cuối cùng. Quá trình này sẽ diễn ra từ giai đoạn kinh doanh tìm kiếm nguồn cung nguyên liệu cho đến khi được giao cho khách hàng. Mạng này bao gồm thông tin, tài nguyên, con người, thực thể, …
Một chuỗi cung ứng hiệu quả có thể giúp các doanh nghiệp giảm chi phí, tăng năng suất và cải thiện chất lượng sản phẩm/ dịch vụ.
Vai trò của chuỗi cung ứng
Hoạt động trơn tru của chuỗi cung ứng là trọng tâm trong hoạt động của nhiều doanh nghiệp. Đối với các doanh nghiệp này, nếu chuỗi cung ứng của họ bị chặn, điều này có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng. Rối loạn chức năng chuỗi cung ứng lặp đi lặp lại có thể có tác động tàn phá đối với nhiều doanh nghiệp. Cụ thể, tầm quan trọng của chuỗi cung ứng phải đề cập như sau:
Đảm bảo cung cấp ổn định và đáp ứng nhu cầu sản xuất và kinh doanh của doanh nghiệp
Quản lý lưu thông hiệu quả giúp tối ưu hóa quy trình sản xuất và giảm thiểu thời gian chờ cũng như chi phí vận chuyển và hàng tồn kho
Quản lý chi phí sản xuất, vận chuyển và lưu trữ để tối ưu hóa việc sản xuất và phân phối sản phẩm/ dịch vụ cho người tiêu dùng cuối cùng
Trợ giúp các doanh nghiệp quản lý lưu trữ sản phẩm, đảm bảo các doanh nghiệp luôn ở một vị trí sẵn sàng cung cấp cho khách hàng khi cần
Hạn chế rủi ro, tối ưu hóa hiệu quả kinh doanh của các sản phẩm của tài sản theo mùa, thời hạn sử dụng hạn chế
Tăng lợi nhuận sau thuế.
Để đảm bảo số lượng hàng hóa được duy trì ổn định và hợp lý, sự cân bằng giữa hàng tồn kho và doanh số, một chuỗi cung ứng tối ưu là rất quan trọng. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu này, các doanh nghiệp cần có dự báo chính xác về việc cung và cầu của hàng hóa để xác định mức tồn kho hợp lý và tránh thao túng thị trường.
Để có dự báo chính xác, các doanh nghiệp cần thu thập và phân tích thông tin liên quan đến thị trường, bao gồm thông tin về xu hướng tiêu dùng, tình hình kinh tế, cạnh tranh và các yếu tố liên quan ảnh hưởng đến nhu cầu của khách hàng.
>> xem thêm: Quản lý chuỗi cung ứng là gì? SCM và sự khác biệt về hậu cần
Một số mô hình phổ biến trong chuỗi cung ứng
Mô hình dịch chuyển liên tục
Đây là một mô hình phù hợp cho các doanh nghiệp sản xuất với các sản phẩm ít thay đổi hơn. Những sản phẩm này thường có nhu cầu cao và không cần liên tục thay đổi thiết kế. Trong mô hình dịch chuyển liên tục, các nhà quản lý cần thường xuyên bổ sung nguyên liệu thô để tránh tắc nghẽn sản xuất. Một số sản phẩm trong mô hình này phải được đề cập như các sản phẩm tiêu dùng thông thường (chất tẩy rửa, chất tẩy rửa, …) hoặc các công cụ y tế, thực phẩm.
Mô hình chuỗi nhanh
Mô hình này phù hợp cho các doanh nghiệp sản xuất sản phẩm dựa trên các xu hướng mới nhất. Mô hình chuỗi cung ứng này phải liên tục nghiên cứu thị trường, phân tích các đối thủ cạnh tranh, xu hướng tiêu dùng, v.v … Các doanh nghiệp này phải nhanh chóng chuyển từ ý tưởng sang thành phẩm để đưa đến cuối người tiêu dùng cuối cùng. Chẳng hạn như thời trang, điện thoại, …
Mô hình linh hoạt
Mô hình chuỗi cung ứng linh hoạt phù hợp cho các doanh nghiệp sản xuất sản phẩm và hàng hóa theo mùa. Họ dựa vào thời gian để tăng nhu cầu đối với sản phẩm, sau đó tăng tốc nhanh chóng để đưa sản phẩm ra thị trường và biết cách dừng lại vào đúng thời điểm khi nhu cầu giảm. Chẳng hạn như bánh trăng, quà tặng tet, đồ trang trí Giáng sinh, lịch, …
Các vị trí chính trong chuỗi cung ứng
Nhóm lập kế hoạch
Nhóm này bao gồm các vị trí đầu tiên trong chuỗi cung ứng, ví dụ:
- Người lập kế hoạch chuỗi cung ứng: Xây dựng kế hoạch
- Người lập kế hoạch nhu cầu: Dự báo nhu cầu hiện tại trên thị trường
- Người lập kế hoạch sản xuất: Phát triển một kế hoạch sản xuất
- Người lập kế hoạch tài nguyên hậu cần: Phát triển Kế hoạch tài nguyên hậu cần
Nhóm sản xuất
- Giám sát sản xuất
- Giám đốc sản xuất
- Trưởng phòng mua hàng
- Giám đốc
- Nhân viên hậu cần nhà máy
- Nhân viên tìm kiếm nguyên liệu thô, nguồn hàng hóa
- Quản lý hàng tồn kho – Mua hàng
Nhóm vận chuyển
- Nhân viên lái xe
- Nhân viên chia đơn đặt hàng
- Nhân viên dịch vụ khách hàng
- Nhân viên tài liệu
- Thủ tục nhân viên, Tuyên bố hải quan
- Nhân viên kinh doanh
Các hoạt động trong chuỗi cung ứng
Kế hoạch kế hoạch
Trong chuỗi cung ứng, lập kế hoạch và tổ chức các hoạt động nên được thực hiện trước. Bao gồm một số hoạt động chính như sau:
Dự báo nhu cầu: Các doanh nghiệp cần học, nghiên cứu, xác định nhu cầu và xu hướng mua hàng của người tiêu dùng, từ đó có thể lên kế hoạch sản xuất và kinh doanh một cách thích hợp, tránh vượt quá hàng tồn kho, gây ra tổn thất nghiêm trọng
Định giá sản phẩm: Giá là một yếu tố quan trọng cho cả doanh nghiệp và người tiêu dùng. Nếu cung cấp một chiến lược giá hợp lý, các doanh nghiệp có thể đảm bảo khả năng cạnh tranh của các sản phẩm trên thị trường. Do đó, cần phải nghiên cứu và cung cấp đúng giá dựa trên nhu cầu của khách hàng mục tiêu và sự khan hiếm của sản phẩm để xác định giá.
Quản lý lưu trữ: Tìm kế hoạch giảm chi phí lưu trữ xuống mức tối thiểu, có thể loại bỏ hoặc hạn chế chi phí không cần thiết trong chi phí sản phẩm cuối cùng.
Tìm kiếm nguyên liệu thô, nguồn hàng hóa
Hoạt động này trong chuỗi cung ứng giúp các doanh nghiệp dễ dàng so sánh chất lượng của các nhà cung cấp khác nhau. Từ đó, các doanh nghiệp sẽ có cơ sở để chọn các nhà cung cấp phù hợp với các tiêu chí và yêu cầu của họ. Hoạt động này bao gồm việc mua và bán.
Sản xuất
Đây là một hoạt động quan trọng trong toàn bộ chuỗi cung ứng và là lợi nhuận cuối cùng, duy trì sự tồn tại và phát triển cho các doanh nghiệp. Để có thể đạt được hiệu quả cao nhất, các doanh nghiệp cần tập trung vào:
Thiết kế sản phẩm: Đảm bảo chức năng, thiết kế, đặc điểm, … để phù hợp với yêu cầu của khách hàng
Quy trình sản xuất: Tính thời gian sản xuất và tối ưu hóa quy trình để đảm bảo đáp ứng kịp thời với nhu cầu hiện tại của khách hàng
>> Tài liệu tham khảo: Chiến lược sản phẩm là gì? Vai trò và các bước xây dựng
Phân bổ
Cuối cùng, các doanh nghiệp sẽ phân phối sản phẩm/ dịch vụ cho người tiêu dùng. Tại thời điểm này, cần phải tính toán giao hàng, thanh toán, ứng dụng, vận chuyển được thực hiện trơn tru, đảm bảo giao sản phẩm cho khách hàng càng sớm càng tốt.
Trong các hoạt động phân phối, các doanh nghiệp cần:
Quản lý nghiêm ngặt số lượng, chất lượng, thời gian, vị trí, … của sản phẩm theo yêu cầu của khách hàng.
Cung cấp lịch trình, đảm bảo mọi thứ diễn ra suôn sẻ và cung cấp sản phẩm đúng hạn.
Sắp xếp quá trình vận chuyển các sản phẩm bị hư hỏng, thiếu kho và sửa chữa và bổ sung.
>> Tài liệu tham khảo: Chiến lược phân phối là gì? Phân loại và các bước xây dựng
Một số câu hỏi phổ biến về chuỗi cung ứng
- Cơ hội của chuỗi cung ứng?
- Những thách thức và khó khăn mà ngành công nghiệp chuỗi cung ứng phải đối mặt?
- Làm gì để làm việc trong chuỗi cung ứng?
Cơ hội của chuỗi cung ứng?
Việt Nam có khả năng phát triển ngành công nghiệp chuỗi cung ứng trong khu vực và trên toàn thế giới nhờ nhiều yếu tố. Trước hết, đất nước chúng ta có một vị trí địa lý thuận lợi và đang phát triển tăng trưởng kinh tế ổn định. Ngoài ra, tích hợp thương mại quốc tế và dịch COVID-19 cũng là một yếu tố quan trọng để giúp Việt Nam phát triển nhiều hơn trong lĩnh vực tiềm năng này.
Đồng thời, Việt Nam cũng đã ký nhiều hiệp định thương mại tự do với các đối tác lớn như EU, UK, Nhật Bản, … mở rộng thị trường xuất khẩu cho các sản phẩm/ dịch vụ của chúng tôi. Các thỏa thuận này giúp Việt Nam tăng cơ hội tiếp cận thị trường quốc tế và tăng cường khả năng cạnh tranh của các doanh nghiệp trong ngành chuỗi cung ứng.
Những thách thức và khó khăn mà ngành công nghiệp chuỗi cung ứng phải đối mặt?
Sự thay đổi liên tục và mạnh mẽ của nền kinh tế
Nền kinh tế có những thay đổi phức tạp, xu hướng tiêu dùng của khách hàng trở nên cao hơn. Điều này đòi hỏi các doanh nghiệp phải nỗ lực mọi nỗ lực để đáp ứng kỳ vọng của người tiêu dùng cũng như tăng cường lợi thế cạnh tranh trong một thị trường kinh doanh khốc liệt như hiện tại.
Giới hạn thời gian
Các bên tham gia vào chuỗi cung ứng đều có thời gian giao hàng nhanh và đáp ứng các yêu cầu của khách hàng trong thời gian ngắn nhất có thể.
Khi khách hàng ngày càng cao hơn, doanh nghiệp phải đối mặt với những thách thức về thời gian. Nếu hàng hóa được giao sai thời gian, khách hàng có thể trả tiền hoặc có phản ứng tiêu cực trên mạng xã hội, ảnh hưởng đến danh tiếng và hình ảnh thương hiệu.
Sự thay đổi nhanh chóng của công nghệ
Các công nghệ mới như blockchain và trí tuệ nhân tạo đang dần thay đổi cách thức hoạt động của ngành, các doanh nghiệp phải liên tục cập nhật và áp dụng các công nghệ mới này để đáp ứng nhu cầu của thị trường và nâng cao khả năng cạnh tranh.
Sự phức tạp của hệ thống cung cấp
Hệ thống cung cấp là một mạng lưới phức tạp bao gồm nhiều bên như nhà cung cấp, nhà sản xuất, nhà phân phối, nhà bán lẻ và khách hàng. Mỗi bên của hệ thống này đóng một vai trò quan trọng trong việc đảm bảo hiệu quả và hiệu quả của chuỗi cung ứng.
Tuy nhiên, điều này đòi hỏi sự phối hợp giữa nhiều bên, đồng thời, cần phải đảm bảo sự đồng bộ hóa và hiệu quả của các hoạt động. Các yếu tố khác như sự phức tạp của sản phẩm/ dịch vụ, phân tán địa lý và bất đồng cũng góp phần vào sự phức tạp của hệ thống cung cấp.
Nhu cầu của khách hàng liên tục thay đổi
Khách hàng ngày càng yêu cầu sự linh hoạt, tùy chỉnh và thời gian giao hàng ngắn hơn, yêu cầu các doanh nghiệp trong ngành cung cấp các giải pháp mới để đáp ứng nhu cầu của họ.
Nhân sự
Các doanh nghiệp cần đủ nhân lực có trình độ cao và thực tế để quản lý, thiết kế và vận hành các hoạt động trong chuỗi cung ứng. Tuy nhiên, những khó khăn trong đào tạo và phát triển nguồn nhân lực, đặc biệt là trong bối cảnh công nghệ thay đổi liên tục cũng là một thách thức đáng kể cho các doanh nghiệp ngày nay.
>> Đọc thêm: Khóa học tạo ra động lực cho nhân viên
Làm gì để làm việc trong chuỗi cung ứng?
Học sinh có thể theo đuổi các ngành công nghiệp như hậu cần, quản lý chuỗi cung ứng, thương mại quốc tế, … để làm việc trong chuỗi cung ứng. Tuy nhiên, công việc này khá ổn định, nghĩa là lặp đi lặp lại mỗi ngày công việc đó. Vì vậy, những người yêu thích sự ổn định có thể theo đuổi lĩnh vực này.
Hiệu quả ngày càng tăng của hoạt động chuỗi cung ứng đóng một vai trò quan trọng trong việc kiềm chế lạm phát. Khi hiệu quả trong việc chuyển sản phẩm từ điểm A đến điểm B tăng, nó sẽ tiết kiệm chi phí, giảm chi phí cuối cùng cho người tiêu dùng. Khi toàn cầu hóa tăng lên, hiệu quả của các hoạt động chuỗi cung ứng trở nên tối ưu hơn, gây áp lực lên giá đầu vào.
Nguồn: https://lvt.edu.vn/ Tác giả: Nguyễn Lân Dũng
Giáo sư Nguyễn Lân Dũng là nhà khoa học hàng đầu Việt Nam trong lĩnh vực vi sinh vật học (wiki), với hơn nửa thế kỷ cống hiến cho giáo dục và nghiên cứu. Ông là con trai Nhà giáo Nhân dân Nguyễn Lân, thuộc gia đình nổi tiếng hiếu học. Giáo sư giữ nhiều vai trò quan trọng như Chủ tịch Hội các ngành Sinh học Việt Nam, Đại biểu Quốc hội và đã được phong tặng danh hiệu Nhà giáo Nhân dân năm 2010.