Tìm hiểu về kháng sinh trong nuôi tôm và những lưu ý cần biết

Để cải thiện môi trường nước và kiểm soát dịch bệnh, người nuôi tôm thường sử dụng kháng sinh. Thuốc kháng sinh trong nuôi tôm là gì? Hãy cùng Đông Á tìm hiểu chi tiết về tác dụng cũng như cách sử dụng trong bài viết này nhé

1. Kháng sinh trong nuôi trồng thủy sản là gì?

Kháng sinh thủy sản và chế phẩm sinh học là thuốc giúp ngăn ngừa các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn gây ra. Bất kỳ chất nào có khả năng ức chế sự phát triển và nhân lên của vi khuẩn hoặc tiêu diệt chúng hoàn toàn đều được coi là kháng sinh. Thuốc kháng sinh trong nuôi tôm được nghiên cứu và ứng dụng để điều trị các bệnh nhiễm trùng ở tôm do vi khuẩn sinh ra trong môi trường sống.

Một số loại kháng sinh có hiệu quả chống lại nhiều loại vi khuẩn khác nhau. Người ta gọi chung những loại thuốc này là “kháng sinh phổ rộng”. Ngược lại với chúng là “kháng sinh phổ hẹp” – loại thuốc chỉ có tác dụng chống lại một loại vi khuẩn cụ thể. Kháng sinh thủy sản hiện nay hầu hết được sản xuất trong phòng thí nghiệm, dựa trên các hợp chất mà các nhà khoa học đã tìm thấy trong tự nhiên.

Thuốc kháng sinh và chế phẩm sinh học thủy sản là thuốc giúp ngăn ngừa các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn gây ra

2. Cơ chế tác dụng của kháng sinh trên tôm

Thuốc kháng sinh ảnh hưởng đến các quá trình của tế bào như ức chế sự tổng hợp thành tế bào của vi khuẩn gây bệnh. Ngoài ra, chúng còn ức chế chức năng của màng sinh chất và màng tế bào.

Một số loại kháng sinh chống lại vi khuẩn bằng cách gây rối loạn chức năng và ức chế tổng hợp protein của vi khuẩn ở cấp độ ribosome. Kết quả là vi khuẩn tổng hợp các protein bị biến dạng không thể hỗ trợ quá trình sao chép tế bào. Ngoài ra, chúng còn có tác dụng ức chế quá trình tổng hợp nhân tế bào (tổng hợp các axit nucleic bao gồm RNA, DNA và nguyên sinh chất trong tế bào).

Thuốc kháng sinh cho tôm hiện nay hầu hết được sản xuất trong phòng thí nghiệm

3. Một số loại kháng sinh phổ biến cho tôm

Có 2 loại kháng sinh được người nuôi tôm săn lùng nhiều nhất là kháng sinh trị bệnh đường ruột cho tôm và kháng sinh trị bệnh gan cho tôm. Đông Á xin liệt kê một số tên thuốc kháng sinh thường được người nuôi sử dụng trong quá trình nuôi tôm

Oxytetracycline HCL: Đây là loại kháng sinh phổ rộng có tác dụng chống lại các vi sinh vật gram âm và gram dương bao gồm Mycoplasma pneumoniae, Escherichia coli, Pasteurella pestis, Haemophilus Enzae và Diplococcus pneumoniae. Chúng gây nhiễm trùng ở tôm, đặc biệt là nhiễm trùng đường hô hấp

Amoxicillin: Đây là loại thuốc được lựa chọn vì khả năng hấp thu tốt và tác dụng trên tôm nhanh hơn so với các loại kháng sinh beta-lactam khác. Chúng giúp điều trị các bệnh nhiễm trùng do các chủng S. pneumoniae, H.enzae, P. mirabilis, E. coli, Staphylococcus spp, E. faecalis, Streptococcus spp.

Cefotaxime: Đây là loại kháng sinh phổ rộng thuộc nhóm beta-lactam dùng để điều trị các bệnh nhiễm trùng nặng.

Thuốc kháng sinh trong nuôi tôm đóng vai trò thúc đẩy sự phát triển của ngành này. Chúng giúp chống lại dịch bệnh trong ao nuôi, giúp tôm phát triển đồng đều và khỏe mạnh. Tuy nhiên, chúng cũng mang lại nhiều hậu quả xấu. Tôm bị lạm dụng kháng sinh sẽ kháng thuốc, tạo ra nhiều cặn thải ảnh hưởng đến môi trường.

Có 2 loại kháng sinh được người dân tìm kiếm nhiều nhất là kháng sinh trị bệnh đường ruột ở tôm và kháng sinh trị bệnh gan ở tôm.

Thuốc kháng sinh tồn tại lâu dài và có trong thịt tôm. Các mẫu thịt tôm chứa dư lượng nitrofurantoin, oxytetracycline, chloramphenicol, malachite green và fluoroquinolone đều bị hạn chế hoặc cấm theo tiêu chuẩn an toàn thực phẩm của Mỹ. FDA không chấp nhận bất kỳ loại kháng sinh nào trong thịt tôm. Hai nước nhập khẩu tôm lớn nhất thế giới là Bắc Mỹ và EU có những quy định rất nghiêm ngặt về việc sử dụng kháng sinh trong nuôi trồng thủy sản.

4. Thực trạng sử dụng kháng sinh trong nuôi tôm ở Việt Nam

Thuốc kháng sinh là phát minh vĩ đại của nhân loại, mở ra cơ hội tăng sản lượng tôm và phát triển ngành tôm Việt Nam. Khi sử dụng đúng cách và liều lượng hợp lý sẽ giúp người nuôi giảm thiểu chi phí xử lý tôm, hỗ trợ tôm phát triển mạnh và đạt năng suất tốt. Nhưng trên thực tế, không phải người nuôi tôm nào cũng có đủ kiến ​​thức, kinh nghiệm để áp dụng kháng sinh đúng cách, đúng liều lượng.

Ở Việt Nam, hoạt động nuôi tôm chủ yếu được thực hiện bởi các hộ nông dân ở vùng nuôi quy mô vừa và nhỏ. Người ta sử dụng kháng sinh từ các cơ sở chế biến thức ăn chăn nuôi và các nguồn quảng cáo trên internet quá nhiều và thường xuyên. Khi tôm bị bệnh, họ cứu vãn tình trạng bằng kháng sinh với hy vọng tôm sẽ nhanh khỏi bệnh để giảm thiểu chi phí nuôi. Dần dần, thuốc kháng sinh bị lạm dụng và lan rộng.

Thuốc thường xuyên bị lạm dụng dẫn đến tồn dư thuốc trong thịt tôm khi thu hoạch

Thuốc kém chất lượng có thể mua dễ dàng nhưng người dân chưa có đủ kiến ​​thức để tự kiểm tra hàm lượng các chất có trong thuốc. Thuốc thường xuyên bị lạm dụng dẫn đến tồn dư thuốc trong thịt tôm khi thu hoạch. Vi khuẩn trở nên kháng thuốc và cần liều cao để có kết quả tốt hơn. Người nuôi nên ưu tiên giảm thiểu các mầm bệnh gây bệnh cho tôm như nguồn thức ăn, nước uống, đồng thời tập trung tăng cường hệ miễn dịch cho tôm để đạt năng suất tốt lâu dài.

5. Cẩn thận khi sử dụng kháng sinh

Thuốc kháng sinh là loại thuốc có khả năng chống lại vi khuẩn gây bệnh. Vì vậy người ta chỉ dùng nó để điều trị nhiễm khuẩn ở tôm. Không dùng sai mục đích, dùng để chữa các bệnh do nấm, virus. Dưới đây là một số điều cần lưu ý khi sử dụng kháng sinh trong nuôi tôm cho người nuôi:

Sử dụng đúng loại vi khuẩn mà bạn muốn hạn chế, đúng liều lượng khuyến cáo trên bao bì và đúng thời điểm để đạt được kết quả tốt nhất.

Lựa chọn kháng sinh được Bộ NN&PTNT cho phép lưu hành trong nuôi tôm. Không sử dụng thuốc lạ không rõ nguồn gốc, nhãn mác

Ưu tiên sử dụng kháng sinh phổ hẹp. Kháng sinh phổ rộng có thể gây kháng thuốc

Tham khảo và sử dụng thêm chế phẩm sinh học thay thế kháng sinh.

Ngừng sử dụng kháng sinh 14 ngày trước khi thu hoạch tôm.

Hy vọng bài viết này đã cung cấp cho bạn đọc những thông tin hữu ích về kháng sinh trong nuôi tôm. Nếu bạn muốn tìm hiểu về cách xử lý chất thải hữu cơ trong ao nuôi tôm và các phương pháp khác giúp tôm phát triển, vui lòng truy cập website Đông Á để tìm hiểu thêm.